10. Sınıf Fizik Formülleri

admin | Ekim 31, 2018 | Fizik | Yorum yapılmamış

10. sınıf fizik dersi açısından epey önemli konuların olduğu bir eğitim yılıdır. Önemli konuların olması önemli birçok formülün olması manasına da gelmektedir. Ders çalışırken salt formül ezberlemek aslında etkin bir yöntem değildir. Ancak konuları çalışırken karşınıza çıkan formülleri not etmek, hangi formülün nereden geldiğini bilmek dersi kavramak açısından çok önemlidir.

Bu yazıda 10. sınıf fizik formülleri üzerinde duracak ve bütün formülleri toplu olarak elinizde bulunmasını sağlayacağız. Daha önce 10. sınıf fizik konuları yazısında 10. sınıfta hangi konuların olduğuna değindik. Konu listesini birlikte hatırlayalım:

Akışkanların basıncı
Elektrik ve manyetizma
Dalgalar
Optik

Daha önce 9. sınıf fizik formülleri üzerinde durmuştuk. 10. sınıf konularının neler olduğunu öğrendik.Şimdi de bu konularda geçen önemli formülleri ele alalım.

10. Sınıf Basınç Formülleri

10. sınıf basınç formülleri kısaca şu şekildedir:

Katıların basıncı : P= F/A veya P = G/S (Kuvvet / Alan)
Sıvıların basıncı: h.d.g
Sıvıların basınç kuvveti: h.d.g.s
Pascal prensibiyle çalışan su cenderelerinde P₁ = P₂ ⇒ F₁ / S₁ = F₂ / S₂
Gazların genel denklemi: P.V = n.R.T
Kapalı U borusunda gaz basıncı için: h₁.d₁=h₂.d₂
Bir tarafı açık olan monometrelerde eğer açık uç yüksekse P = P₀ + h eğer alçaksa P = P₀ – h

10. Sınıf Elektrik ve Manyetizma Formülleri

Elektrik ve manyetizma konuları fizik dersi için çok önemlidir. Detaylı çalışılmadığında öğrencileri zorlayan bu konu aslında kolaydır. Elektrik ve manyetizma formülleri şöyle sıralanabilir:

I: Akım, q: Geçen yük miktarı, t: Geçen zaman olmak üzere I = q / t
Ohm kanunu: V = I. R burada V gerilim, I akım, R ise dirençtir.
Güç: P = I.V = I².R = V² / R
Dirençten akım geçerken ortaya çıkan enerji: I².R.t
Direnç: R = ρ.l/A burada ρ: Özdirenç, l: Telin uzunluğu, A: Telin kesit alanıdır.
Coulomb kuvveti: F = k.q₁.q₁ / d²
Bir yükün d mesafesinde oluşturduğu elektrik alan: E = k.q d²
Bir yükün d mesafesinde oluşturduğu potansiyel: V = k.q / d
İki yükün oluşturduğu potansiyel: E_p = k.q₁.q₁ / d
Paralel levhalar arasındaki elektrik alan: E = V/d
Paralel levhalar arasındaki kuvvet: F = q.E = q.V / d
Paralel levhalar arasında ivme: q.V / m.d
Transformatörde sarım sayısı, potansiyel ve akım ilişkisi: N_p / N_s = V_p / V_s = I_s / I_p
Transformatörde verim: Verim = P_s / P_p = I_s.V_s / I_p.V_p
Manyetik alan büyüklüğü: B = k.2i/d
Çemberin merkezinde oluşan manyetik alan: B = k.2πi/r
Selonoid için manyetik alan: B = k.4π.Ni/l
Akım geçen teldeki manyetik kuvvet F = B.i.l açı varsa F = B.i.l.sinα
Manyetik alanda hareket eden parçacığa etki eden kuvvet: F = B.q.v
Yüklü parçacığa elektrik ve manyetik alanların etkisi: E = B.v
Maddesel alandaki manyetik alan şiddeti: B = u.H
Bağıl manyetik geçirgenlik: ub = u/u0

10. Sınıf Dalgalar Formülleri

Dalgalarla ilgili 10. sınıfta çok işimize yarayacak formüller aşağıda sıralanmıştır:

Frekans ve periyot arasındaki ilişki: T.f = 1
Dalga boyu ile dalganın hızı arasındaki ilişki: λ= v.T ya da V = λ.f
Ses dalgalarında sesin şiddeti: I = P/A
Katılarda sesin yayılma hızı: V = √(Y / d)
Stroboskop: f_d = n.f_s
Dalga katarı sayısı için: Yol farkı = |PK₁ – PK₂| = n . λ
Düğüm çizgileri için yol: Yol farkı = |PK₁ – PK₂| = (n – 1/2) . λ

Dalgalar konusunda formüllerden çok konuyu iyi bilmek gerekir. Burada da dalgaların genel özelliklerini ve dalgalarla ilgili kavramları çok iyi anlamak gerekir.

10. Sınıf Optik Formülleri

Kesişen iki düzlem ayna arasındaki görü sayısı: n = 360 / α – 1

Işık akısı: Φ = 4.π.I
Aydınlanma şiddeti: E = 1/d²
Açı varsa aydınlanma şiddeti: E = 1/d².cosα
Küresel aynalarda görüntü ve cisim için: H_g / H_c = D_g / D_c
Küresel aynalarda görüntünün uzaklığı: 1 / f = 1 / D_c + 1 / D_g

Optikte başarılı olmak için düzlem ve küresel aynaların ve merceklerin özelliklerini iyi bilmek gerekir. Bu özellikleri iyi bildikten sonra formüllerden çok çizim tekniğini kullanarak sonuca gidersiniz.