17. Yüzyıl Osmanlı Islahatları

Düzenin bozulması ve ciddi bir çöküş sürecine giren Osmanlı Devletini kurtarmak için Genç Osman IV. Murat, Tarhuncu Ahmet Paşa ve Köprülüler birçok Islahat projesi düzenlediler. Islahatın kelime anlamı daha iyi duruma getirmek için yapılan yenilikler, değişiklikler anlamına gelir.

Genç (II.) Osman Islahatları

Osman genç yaşta devletin başına geçmiştir. Ancak genç yaşta devletin başına geçse bile neyin ne olduğunun farkındadır. Öncelikli iki ıslahat yapmak ister.

• Yeniçerileri değiştirmek,
• Ulema sınıfına yapılan maddi ayrıcalıkları kaldırmak. Ulemalar: O zamanın en önemli dini yetkilerle donatılmış adamları diyelim.

Bunu duyan Yeniçeriler kendi çıkarları için Genç Osman’ı yedi kule zindanlarında öldürtmüşlerdir. Bir söylentiye göre eğer Genç Osman yapmak istedikleri yenilikleri hayata geçirebilseydi Osmanlı Devletinin çöküş dönemini bir süreliğine durdurabilecek zekaya sahipti.

IV. Murat Islahatları

IV. Murat 11 yaşında tahta çıktı. 21 yaşına kadar devleti annesi Kösem Sultan, yeniçeri ağaları ve üst düzey devlet adamları ile yönetti. 21 yaşında devletin yönetimini eline aldı. 4. Murat birçok ıslahat gerçekleştirmiştir. Bunlar;

• Kahve, tütün ve içkiyi yasaklamıştır.
• Gece dışarı çıkmama yasağı koymuştur.
• Rüşvet alanlara ağır cezalar vermiş ve özellikle bu alanda çalışmalar düzenlemiştir.

Ancak rüşvet ve bozulmalar o kadar fazlaydı ki maalesef IV. Murat’ın gücü buna yetmedi.

Tarhuncu Ahmet Paşa Islahatları

IV. Mehmet daha 12 yaşında Osmanlı Devletinin başına geçti. Çok fazla yönetme tecrübesi olmadığı içi Tarhuncu Ahmet Paşa’ya geniş haklar verdi ve Tarhuncu Ahmet Paşa yeni bir yasa çıkarttı. Yasa’nın amacı yeni bütçe oluşturarak giderleri kısmaktı. Ancak işin içindeki çıkar sahipleri Tarhuncu Ahmet Paşa’dan kurtulmak istediler ve boğdurtarak öldürdüler.

Köprülü Mehmet Paşa Islahatları

Köprülülerden Mehmet Paşa Padişaha sunduğu şartları kabul edildi ve;

• Orduyu disiplin altına aldı.
• Hatasını gördüğü devlet adamlarını görevden aldı.
• Görevini yapmayan memur ve askerlerin maaşını kesti.
• Donanmayı düzenledi.

Köprülü Mehmet Paşa’nın ıslahatları başarılı olmuştur. Ayrıca Erdel beyinin isyanını bastırarak da devlet otoritesini güçlendirmiştir.

Köprülü Fazıl Ahmet Paşa Islahatları

Köprülü Mehmet Paşa’nın oğludur. Ölümünden sonra sadrazamlığa kendisini geçirmişlerdir. Köprülü Mehmet Paşada tıpkı babası gibi gelişmelere büyük önem göstermiş ve ekonomik, askeri alanda yenilikler yapmıştır. Devlet giderlerini kıstı. Bütçe açığını azalttı ve Orduyu yeniden düzenledi. Ayrıca eğitim alanında Paşa İstanbul Çemberlitaş’ta kütüphane de kurdurdu.

17. Yüzyıl Osmanlı Islahatların Genel özellikleri

1. Devamlılık olmadığı için sonuca ulaşılamamıştır. Tek bir kişiye bağlı kaldığından dolayı diğer herkes kendi çıkarını düşünmüştür ve tek kişinin gücü yetmemiştir.
2. Avrupa almış başını gitmiştir ve biz yerimizde saymışız.
3. Genelde ıslahatlar da yeniçeriler, devlet adamları, saray kadınları ve ulemalara engel olmaya çalışılmıştır.
4. Nedeni bilinmeden sonuca yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu sonuçlarda kalıcı olmamıştır.