Amino Asitlerin Kimyasal Yapısı

Amino asitler karboksil gurubu ve amino gurubunu birden içeren organik bileşiklerdir. Vücudumuzun yapı taşı olan proteinler amino asitlerden meydana gelmiştir. Karboksil gurubu COOH şeklinde NH₂ şeklindedir. Amino asitlerin genel formülü de bu iki gurubun birleşmesiyle ortaya çıkar. İnsan vücudunda kullanılan 20 tane amino asit çeşidi vardır. Bunların bağlanması farklı şekilde olur. Böylece çok farklı protein yapıları ortaya çıkar.

Karboksil gurubu asidik, amino gurubu ise bazik özellik gösterir. Asit negatif baz ise pozitif değerlik alarak birleşirler. Proteinlerin pH değeri nötre yakındır ama genellikle hafif bazik özellik gösterebilirler. Amino asitlerin yapısında R harfiyle gösterilen radikal gurup bulunur. Bu gurup amino aside özgüllük verir. Aynı zamanda amino asitlerin yapısında çiftli bağ oluşturan bir oksijen de bulunur. Aşağıdaki şekil biraz daha açıklayıcıdır bu konuda.

Resimde de gördüğünüz gibi radikal gurubun birleşmesiyle amino asit yapısı ortaya çıkar. Ancak amino asidin yüklü ve yüksüz durumda iki farklı yapısı olur. R ile gösterilen kısım içerisinde karbon olan organik bir bileşiktir.

20 Çeşit Amino Asit ve Formülleri

20 çeşit amino asit ve doğrusal formülleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

İsim	Doğrusal Formül
Alanin	CH3-CH(NH2)-COOH
Arjinin	HN=C(NH2)-NH-(CH2)3-CH(NH2)-COOH
Asparajin	H2N-CO-CH2-CH(NH2)-COOH
Aspartik Asit	HOOC-CH2-CH(NH2)-COOH
Sistein	HS-CH2-CH(NH2)-COOH
Glutamik Asit	HOOC-(CH2)2-CH(NH2)-COOH
Glutamin	H2N-CO-(CH2)2-CH(NH2)-COOH
Glisin	NH2-CH2-COOH
Histidin	NH-CH=N-CH=C-CH2-CH(NH2)-COOH
Izolösin	CH3-CH2-CH(CH3)-CH(NH2)-COOH
Lösin	(CH3)2-CH-CH2-CH(NH2)-COOH
Lizin	H2N-(CH2)4-CH(NH2)-COOH
Metiyonin	CH3-S-(CH2)2-CH(NH2)-COOH
Penilalanin	Ph-CH2-CH(NH2)-COOH
Prolin	NH-(CH2)3-CH-COOH
Serin	HO-CH2-CH(NH2)-COOH
Treonin	CH3-CH(OH)-CH(NH2)-COOH
Triptofan	Ph-NH-CH=C-CH2-CH(NH2)-COOH
Tirozin	HO-Ph-CH2-CH(NH2)-COOH
Valin	(CH3)2-CH-CH(NH2)-COOH

Yukarıdaki listede amino asitlerin ismiyle birlikte düz formu verilmiştir. Dikkat ederseniz hepsinde COOH karboksili ve NH₂ amino gurubu bulunmaktadır.

Apolar aminoasitlerin yan zincirlerinde hidrofobik (su sevmeyen) özellik gösteren radikal grup bulundurur. Bunlar elektrostatik bağlar yapamayan amino asitlerdir.  Çoğunlukla oksijen ya da azot yan zincire dahil olmaz. Temelde boyut ve geometrik yapıya göre sınıflanırlar. Van der Waals bağları ve hidrofobik etkileşim sonucunda birlikte tutunurlar.

Polar yüksüz aminoasitler, nötral pH’da yüksüzdürler. Bu sınıfta amino asitlerin yan zincirleri zayıf asit ve bazlardır. Fizyolojik pH’da tamamen yüklü değildirler, ancak kısmi artı (+) ve eksi (-) yükler içerirler. Bu neden, su da dahil olmak üzere, diğer moleküllerle Hidrojen bağı kurabilirler. Çoğunlukla yüksek tepkime eğilimi taşırlar.