Bilimsel Araştırma Merkezleri (Fizik)

Fizik dersinde son yıllarda öne çıkan konulardan biri de bilimsel araştırma merkezleri konusudur. Fizik bilimine giriş konusunun bir parçası olarak anlatılan bu konu bize bilim yapılan bazı yerleri tanıma imkanı sağlamaktadır. Bu yazıda bilimsel araştırma merkezleri nedir kısaca anlatmaya çalışacağız. Bütün bilim merkezlerinin üzerinde duramayacağımız için ülkemizde ve dünyada belli başlı merkezler üzerinde duracağız.

Bilimsel araştırmaları sistematik bir şekilde yürütmek ve bilimi geliştirerek ondan faydalar elde etmek için kurulan merkezlere bilimsel araştırma merkezleri denir.

Bilimsel çalışmalar eskiden bireysel çalışmalara dayanırken belli bir aşamadan sonra toplumlar arası rekabetin de etkisiyle bu çalışmalar çeşitli merkezlerde yapılmaya başlanmıştır. Buna rağmen bireysel çalışmalar da devam etmektedir.

Bilimsel araştırma merkezleri çeşitli ekonomik imkanların bilim için kullanılmasına ve ekip olarak çalışmaya imkan sağlaması açısından çok önemlidir.

Detaylı okumaya vakti olmayanlar için bilimsel araştırma merkezlerini şöyle sıralayabiliriz:

• TÜBİTAK
• CERN
• TAEK
• ASELSAN
• NASA
• ESA

Bunlardan ilk üçü Türkiye’de diğer üçü de yurt dışında bulunmaktadır. Bilim araştırma merkezleri ile ilgili özet bilgi isteyenler için bu merkezler yeterlidir.

Bilimsel Araştırma Merkezleri Nelerdir?

Bilimsel araştırma merkezleri nedir kısaca anlattık. Şimdi de ülkemizde ve dünyada önemli görülen bilim merkezlerini kısaca ele alalım.

Tübitak

Açılımı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Merkezi şeklindedir. Bakanlığa bağlı olarak çalışan bir resmi kuruluştur.

Tübitak’ın görevi Türkiye’de bilim ve teknolojinin gelişmesini teşvik etmek, bu alanda öncü olarak bilimsel ve teknolojik gelişmelerin sürekli olmasını sağlamaktır.

Tübitak’ın amaçlarından biri de bilimsel araştırmaların ülkenin kalkınmasına katkı yapmasını sağlamaktır. Doğrudan bilim yapmaktan çok Tübitak bilimsel araştırmaları koordine etmekle görevlidir.

CERN

Son yıllarda ortaya koyduğu çalışmalarla adından daha sık söz ettiren bir kurumdur. İsviçre ve Fransa sınırlarında bulunur. İsmi Fransızca Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi ifadesinin baş harflerinden oluşmuştur. Tam açılışı Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire şeklindedir.

1954 yılında 12 ülkenin desteğiyle kurulan bu merkez Avrupa’nın en büyük parçacık fiziği tesisidir. Özellikle atom çekirdeği ile ilgili son yıllarda çok önemli çalışmalara imza atılmıştır.

Bugün CERN’e üye olan ülkelerin sayısı daha da artmıştır. Çeşitli ülkeler buraya para yardımı yapmakta ve kendi bilim insanlarını göndermektedir. CERN’de kilometrelerce uzunluğunda büyük tüneller bulunmaktadır. Özellikle Büyük Hadron Çarpıştırıcı’sının olduğu bölge çok önemlidir.

NASA

Adını çeşitli haber programlarında ya da filmlerden mutlaka duymuşuzdur. Soğuk savaş döneminde ortaya çıkan uzay araştırmaları yarışının bir sonucu olarak Amerikan Başkanı Dwight Eisenhower tarafından 1958 yılında kurulmuştur.

Çeşitli uzay mekikleri geliştirerek uzay araştırmalarına hız katmıştır. Uzaya defalarca insanlı ve insansız araçlar göndermiştir.

Nasa barışçıl amaçlarla bugün de birçok yeni araştırmaya imza atmaktır. Zaman zaman haberlerde Nasa’nın yeni çalışmalarına dair haberler duyarız.

TAEK

Yerli bir kuruluştur. Açılımı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu şeklindedir. 1956 yılında Atom Enerjisi Komisyonu Genel Sekreterliği olarak kurulmuş, zamanla isim değiştirmiştir.

Atomdan enerji elde etmenin yegane yolu olan nükleer konularda araştırmalar yapmakla görevlidir. Böylece Türkiye’nin Dünyadaki nükleer çalışmaların gerisinde kalmaması hedeflenmiştir.

TAEK’e bağlı olan çeşitli nükleer araştırma merkezleri bulunmaktadır. Ankara Nükleer Araştırma Merkezi ve Çekmece Nükleer Araştırma Merkezi bunlara örnek verilebilir.

ASELSAN

Yine çeşitli haberlerde savunma ve silah sanayiyle ilgili adını duyduğumuz bir kurumdur. 1975 yılında kurulduğunda ana amacı silahlı kuvvetlerin yerli üretim araçlarla haberleşmesini sağlamaktı. Çünkü bu tür haberleşme araçlarının güvenli olabilmesi için yerli üretim olması gerekiyordu.

Zamanla bunun ötesine geçen ASELSAN bugün çeşitli silah ve silah elektroniği ürünlerini geliştirmektedir. Silahlı kuvvetlere önemli katkı yapan bu kuruluş aynı zamanda insanları bilim ve teknolojiye de dolaylı olarak özendirmektedir.

Ülkemizde büyük bilim kuruluşlarının sayısı çok fazla olmadığından ASELSAN önemli bir merkezdir.

ESA

Tam adı European Space Agency yani Avrupa Uzay Ajansı şeklindedir. Nasa’nın Avrupa versiyonu olarak düşünülebilir. 1975 yılında Avrupa hükumetlerinin desteğiyle kurulmuş bir ortak kuruluştur. Bu kuruluşun ana amacı uzayla ilgili araştırma yapmaktır.

Uzayla ilgili araştırmalar altında birçok çalışmayı da gerekli kılar. Uzay araçlarının geliştirilmesi, bunlarla ilgili planlama yapılması da önemlidir. ESA genellikle NASA kadar meşhur olmadığı için çok bilinmemektedir. Ancak uzay araştırmaları konusunda önemli bir kuruluştur.

Bilim araştırma merkezleri örneklerde gördüğümüz gibi çeşitli devletlerin, bilimi sanayi ve teknoloji alanında fayda elde etmek için kullanma amaçlarına hizmet etmektedir. Burada bilim, sanayi ve teknoloji işbirliği hedeflenmektedir.

Bilim araştırmaları sadece bu merkezlerde değil aynı zamanda üniversitelerde de yapılmaktadır. Bu tür kurumların etkileşimi bilimsel araştırmaları hızlandırır. Fizik bilimi için bilimsel araştırma merkezlerinin önemli olması bu merkezlerin genelinin temelinde fizik olmasıyla ilgilidir. Aslına bakılırsa temel bilimlerde fiziğin olmadığı hiçbir alan yok diyebiliriz.