Çekirdek Yükü Nedir?

Kimyada temel kavramları bilmek genel olarak kimyayı öğrenmek açısından çok temel bir meseledir. Söz konusu kavramlar olunca öğrencilerin en çok karıştırdığı kavramlardan biri de çekirdek yüküdür. Bu yazıda çekirdek yükü nedir öğrenmeye çalışacağız.

Ancak öncesinde size şunu öneriyoruz. Eğer atomla ilgili kafanızda net bir şey yoksa atom nedir adlı yazıyı inceleyin. Böylece atomu tanımış olursunuz.

Atomda çekirdek yükü atomun proton sayısı demektir. Bu da aynı zamanda atom numarasıdır.

Çekirdek Yükünün Genel Mantığı

Çekirdek yükü neye eşittir öğrendik. Bunu aklınızda iyi tutmanız gerekir. Konunun mantığını anlarsak aklımızda da daha iyi tutabiliriz.

Atomun çekirdeğinde proton ve nötronlar bulunmaktadır. Bunlardan proton + (pozitif) yüklüdür. Nötron ise adından anlaşılacağı gibi nötr yani yüksüzdür. Öyleyse çekirdeğin yükünü belirleyen şey proton sayısı olacaktır. Bu nedenle çekirdek yükü dendiği zaman proton sayısını anlamamız gerekir.

Örnek soru: Çekirdek yükü nasıl artar? Yani periyodik tabloda nasıl değişir?

Cevap: Periyodik tablodaki atom numaraları aynı zamanda çekirdek yükü demektir. Bu nedenle soldan sağa doğru gittikçe ve yukarıdan aşağıya gittikçe çekirdek yükü artar.

Atom Yükü ve İyon Yükü

Çekirdek yükü ile iyon yükü ya da iyon yükü kavramları da sık karıştırılmaktadır. Çekirdek yükü dendiği zaman atom çekirdeğine bakılır. Ancak atom yükü ya da iyon yükü dendiği zaman genel olarak atoma bakılır.

Atomun yörüngelerinde – (negatif) yüklü elektronlar bulunmaktır. Nötr atomlarda proton sayısı ve elektron sayısı eşittir. Pozitif ve negatif yükler eşit olduğunda atom da nötr olur.

Ancak atomlar bazen elektron alıp verir. Protonlar ise alınıp verilemezler. Atom elektron verirse – yük sayısı azalacağından atom + yüklenir. Tam tersi durumda atom elektron alırsa da – yük sayısı fazla olacağından – yüklenir.

Soru: Bir nötr X atomu 2 elektron vermektedir. Bu durumda atom yükü ne olacaktır?

Yukarıda da değindiğimiz gibi elektron negatif yük olduğundan elektron veren atomlar + yüklenir. Öyleyse iyonlaşan atom da X⁺² şeklinde yazılabilir. Yani +2 yüklenmiştir.

Çekirdek Kütlesi Nedir?

Bir diğer önemli ve karıştırılan kavram da atomda çekirdek kütlesidir. Önce şunu belirtelim ki atomun kütlesini oluşturan tanecikler çekirdekte yer alan proton ve nötronlardır. Çünkü elektronların kütlesi önemsizdir.

Atom kütlesi yerine kütle numarası tabiri de kullanılmaktadır. Çekirdekte yer alan proton ve nötronlara aynı zamanda nükleon dendiği için nükleon sayısı da kütle numarası yerine kullanılabilir.

İlgili yazı: Nükleon sayısı nedir?

Örneğin oksijen atomunda 8 proton ve 8 nötron vardır. Bu oksijen atomunun atom numarası veya çekirdek yükü 8 olur. Çekirdek kütlesi = atom kütlesi = nükleon sayısı = kütle numarası da 8 + 8 = 16 olacaktır.

Bütün bu kavramları çok iyi öğrendiğimiz zaman kimya açısından çok mesafe kaydederiz. Çünkü bunlar anlaşılmadığı zaman bu kavramların kullanıldığı ilerleyen konular da anlaşılmayacaktır. İleri kimya konularının anlaşılmamasının önemli bir nedeni kavramların karıştırılmasıdır.