Dalton Atom Modeli

Varlıkların taneciklerden meydana geldiği fikri çok eskiye dayanmaktadır. Modern atom teorisi maddenin atom taneciklerinden meydana geldiğini ortaya koymaktadır. Dalton atom modeli ya da atom teorisi modern atomu keşfetmeden önceki önemli basamaklarından biridir.

Atomla ilgili fikirler çok eskiye dayanmasına rağmen bu alanda çalışmak bilgi birikimi ve teknoloji gerektirdiğinden 19. asra kadar geniş bir çalışma yapılamamıştır. İngiliz bilim adamı John Dalton (1766 – 1844) yaptığı deneylerin sonuçlarını derleyerek kendi adıyla anılacak olan önemli bir teoriyi ortaya atmıştır. Bu açıdan bakıldığında bu önemli bir basamak ve ilk adımdır.

Aslında Dalton gazları incelemekte ve bunların nasıl etkileştiğini tespit etmekle ilgilenmiştir. Bu etkileşimleri kanunlar haline getirmekle ilgilenirken atom keşfinin ilk basamağı sayılabilecek tespitlere ulaşmıştır.

Dalton Atom Modeli Kısaca Neyi Ortaya Koymaktadır?

Dalton atom modeli maddeler halinde kısaca şöyle özetlenebilir:

Bütün maddeler atom taneciklerinden oluşmuştur.

• Atomlar parçalanamaz.
• Atomlar içi dolu kürelerdir.
• Maddeler farklı atomlardan meydana gelmiştir.
• Maddelerdeki farklılık maddeyi oluşturan atomların farklılığından kaynaklanmaktadır.
• Bir maddeyi meydana getiren bütün atomlar aynı özelliktedir.

Dalton’un ortaya koyduğu teori bugün büyük oranda değişim göstermiştir. Ancak o dönemin koşullarında atomu anlamak için çok iyi bir yaklaşım getirmiştir.

Dalton Atom Teorisi Nasıl Ortaya Çıktı?

Dalton gazları kullanarak çeşitli deneyler yapmaktaydı. Bu deneylerde John Dalton iki gazın belirli oranda bir araya gelerek başka bir gazı oluşturduğunu fark etti.

Dalton’dan hemen önce Antoine Lavoisier  ve Joseph Louis Proust tarafından kütlenin korunumu kanunu ve sabit oranlar kanunu ortaya konmuştu. Dalton’un bulguları bu teorileri destekleyici yöndeydi.

Kimyasal reaksiyonlarda girenlerin kütlesi ile ürünlerin kütlesi aynıdır. Bu kütlenin korunumu kanunudur. Sabit oranlar kanunu ise bir bileşikteki elementlerin belirli kütle oranıyla birleşeceğini söylüyordu.

Dalton bunlardan yeni bir kanun olan katlı oranlar kanunu ortaya koydu. Buna göre iki elementin oluşturduğu iki bileşikte elementlerden birinin kütlesi sabitken diğerinin farklıysa bu iki bileşik farklı olur. Örneğin aynı miktarda karbon atomuyla farklı miktarda oksijenin oluşturduğu bileşikler farklıdır. Bunlar CO ve CO_{2 şeklinde olabilir.}

Dalton atom modeli modern atom teorisinin ilk basamağı olması açısından çok önemlidir. İlk defa atomla ilgili fikirler bilimsel bir temele oturtulmuştur.

Dalton Atom Modelinin Eksikleri

Aslına bakılırsa Dalton atom teorisinin temeli bütün maddelerin atomdan oluşmasını esas almaktadır. Atomun özellikleri çok az bilinmektedir.

Bu açıdan diğer birçok öngörü yanlış çıkmıştır. Örneğin atomlar parçalanamaz teorisi yanlıştır. Nükleer yöntemlerle atomlar parçalanabilmektedir. Atom altı taneciklerden, pozitif ve negatif yüklerden bahsedilmemektedir. Dalton atom modelinin kanunlarla ilişkisi atomların bileşik oluşturması üzerinde durmaktadır. Ancak atomların neden bağ yaptığı gibi konulara açıklık getirilmemiştir.

Atomun içi dolu olduğu düşüncesi de zamanla çürütülmüştür. Bugün atomun büyük kısmının boşluk olduğu bilinmektedir.

Bütün eksikliklerine rağmen Dalton atom modeli bize test edecek ve irdeleyecek bir fikir sunmuştur. Daha sonra bu fikirlerin test edilip değiştirilmesiyle atomla ilgili bilgimizde artış olmuştur.