Danişmentliler ve Eserleri

Danişmentliler ya da bir diğer adıyla Danişment Beyliği Türk-İslam tarihinde çok önemli bir yeri olan ve Anadolu’nun Türkleştirilmesinde son derece etkin rol oynamış bir devlettir. Kendilerinin tarihini ve eserlerini öğrenmek Osmanlı ve Selçuklu tarihini anlamayı kolaylaştıracağı gibi sınavlarda da sizlere yardımcı olacaktır.

Şimdi sizlere bir temel kazandırması açısından Danişmentlilerin kurucusunun kim olduğu, nerede kurulduğu ve ne zaman yıkıldığı gibi işinize yarayacak bilgileri de vereceğiz.

• Kurucusu: Danişment Ahmet Gazi
• Kuruluş Yılı: 1080
• Yıkılış: 1178
• Hakim olduğu bölgeler: Çorum, Tokat, Amasya, Kayseri ve Niksar civarı

Danişmentlilerin Eserleri

Danişmentliler Anadolu topraklarında yaklaşık 100 yıl gibi çok da uzun olayan bir süre hüküm sürmelerine rağmen son derece önemli eserler meydana getirmişlerdir. Bunların belli bir kısmı günümüze kadar ulaşmıştır ve bulundukları yerlerde turizme harika katkılarda bulunmaktadırlar. Bazı eserler de yeri ve adı bilinmesine rağmen geçen zamanın, coğrafyanın ve tabii afetlerin etkisiyle birlikte yok olmaya yüz tutmuştur.

Şimdi Danişmentlilerin başlıca eserlerini sayarak ile beraber bazı bilgiler verelim. Danişmentlilerden günümüze kalan başlıca eserler; Kayseri Ulu Camii, Niksar Ulu Camii, Amasya Hilafet Gazi Türbesi, Niksar Yağıbasan Medresesi ve Kayseri Gülük Camii ile medresesidir.

Kayseri Ulu Camii, Cami-i Kebir ve Sultan Cami adıyla da adıyla da anılan bu güzide eser Danişmentlilerden günümüze kalan bir eserdir. 1135 yılında Melik Mehmet Gazi tarafından yaptırılmıştır. 1206’da bakım ve onarımdan geçmiştir. 30 metreye 50 metre bir tabana sahiptir. Caminin en yüksek noktası 47.5 metre yüksekliktedir. Camiinin iki kubbesi vardır.

Niksar Ulu Camii, 1200’lü yılların başında Muiniddin Süleyman Bey döneminde Cenepzade Hasan bey tarafından yaptırılmıştır. Yapının avlusu yoktur ve dikdörtgen tabanlıdır. Yine cami kubbesiz yapıdadır ve tek bir minaresi vardır.

Niksar Melik Gazi Türbesi, Nizamettin Yağlıbasan tarafından 12. yüzyılda yaptırılmıştır. 15. yüzyılda Osmanlılar tarafından restore edilmiştir. 1939 depreminde büyük hasarlar görmüş ve 1987’de büyük bir çaplı bir onarımdan geçmiştir.

Amasya Hilafet Gazi Türbesi, 1210 yılında inşa edilmiştir. Tabanı sekizgen planlıdır ve basık bir kubbesi vardır. Kiliseden türbeye çevrildiği söylenegelmektedir. Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait süslemeler de bu türbede göze çarpan en önemli unsurlardır.

İlgilenenler için: Saltuklular ve eserleri