Element Nedir?

admin | Ocak 9, 2019 | Kimya | Yorum yapılmamış

Kimya dersini çalışırken neredeyse birkaç cümlede bir element kavramı ile karşılaşırız. Aslına bakarsanız kimya bilimi, komple elementleri ve bunlar arasındaki etkileşimi inceleyen bir alandır.

Doğadaki bütün maddeler elementlerden meydana geldiği için elementleri anlamadan maddeyi de anlamak mümkün değildir. Bu amaçlar doğrultusunda element nedir sorusuna yanıt arayacak ve elementlerle ilgili bilmemiz gereken genel bilgileri paylaşacağız. Aynı zamanda bol miktarda element örneği paylaşacağız.

Aynı cins atomlardan meydana gelen yapılara element denir.

Daha önce atom nedir adlı yazıda atomu tanıtmıştık. Atom maddenin en küçük birimidir. Bazı atomlar doğada tek başlarına yer almazlar. Bu atomların elementleri çoğul halde bulunur. Her element bir atom türünü içerir.

Elementlerin tepkimeye girerek kendi özelliklerini kaybetmesiyle bileşik dediğimiz saf maddeler oluşur.

Elementler ve Periyodik Tablo

Kimyada elementler periyodik tablo dediğimiz tabloya dizilmiştir. Bu tablo üzerine elementler atom numaralarına göre sıralanmıştır. Periyodik tablo ile ilgili çalışmalar uzun yıllar sürmüştür. Elementlerin keşfedilmesiyle birlikle periyodik sistem git gide dolmuştur.

Periyodik tabloda element grupları (sütunlar) benzer kimyasal özellikler gösterirler. Bu tür ortak özelliklerden dolayı periyodik tabloyu bilmek kimyayı bilmek açısından çok önemlidir.

Daha önce hazırladığımız element tablosu ile bütün elementlerin sembollerini ve isimlerini söyledik. Hem tablo üzerinde hem de liste üzerinde elementleri görebilirsiniz. Periyodik sistemdeki ilk element hidrojen elementidir. Sadece 1 protonu olan hidrojen en sol sütunda yer almasına rağmen ametal özellik gösterir.

Elemen nedir kısaca öğrendik. Element ve bileşik kavramlarının kimyanın en yaygın kavramlarından olduğunu da artık biliyoruz. Şimdi de element örnekleri üzerinde duralım.

Element Örnekleri

Periyodik tabloda doğal ve yapay 120’ye yakın element bulunmaktadır. Ancak bunların hepsi doğada aynı miktarda bulunmaz. Bazı elementler daha çok bulunurken bazıları ise bütün gezegende sadece birkaç gram bulunur. Bu nedenle bütün elementleri çok görmeyiz.

Kimya dersinde en çok kullandığımız elementler A grubu elementleridir. Bir de B gruplarında yer aldığı halde günlük hayattan iyi bildiğimiz elementler vardır. Yaygın element örnekleri şöyle sıralanabilir:

Hidrojen (H)
Helyum (He)
Karbon (C)
Azot (N)
Oksijen (O)
Sodyum (Na)
Magnezyum (Mg)
Alüminyum (Al)
Klor (Cl)
Kalsiyum (Ca)
Potasyum (K)
Demir (Fe)
Cıva (Hg)
Gümüş (Ag)
Altın (Au)

Bazı maddeler de element olmadıkları halde günlük konuşmada element olarak adlandırılırlar:

Hava
Toprak
Ateş
Su
Tahta
Taş

Bu maddeler element değildir. Örneğin toprak birçok elementi içerir. Su bir bileşiktir ve hava bir karışımdır.

Elementler Hakkında Bilmemiz Gerekenler

Her elementin içerdiği atomun bir numarası vardır. Buna atom numarası denir. Atom numarası proton sayısı demektir. Elementler buna göre sıralanırlar.

Nötr atomlarda proton sayısı ve elektron sayısı eşittir. Bunların farklı olması atomun elektron vermesi veya almasıyla mümkündür. Elektron veren atomlar + yüklenir. Bunlara katyon denir. Elektron alan atomlar ise – yüklenir. Bunlara da anyon denir.

Anyon ve katyonlar birer iyondur. Pozitif yüklü iyonlarda elektron sayısı proton sayısından farklıdır. Negatif yüklü iyonlarda ise elektron sayısı daha fazladır.

Elementlerin İzotopları

Element ve atom kavramının en büyük farkı izotop kavramıyla ortaya çıkar. Daha önce izotop nedir adlı yazımızda izotop atom kavramını açıklamıştık. Bir element birden fazla izotopa sahip olabilir. Bütün bu izotoplar farklı atomlar oldukları halde aynı elementin üyeleridirler. İzotop atomların kimyasal özellikleri aynıdır. Çünkü proton sayıları aynıdır.

İzotop atomların proton sayıları ortak ancak nötron sayıları farklıdır. Buna bağlı olarak kütleleri farklı olmaktadır. Periyodik tabloda element kütlelerini küsuratlı görmemizin nedeni budur. Elementlerin farklı izotoplarına ait kütleler yüzdelik dilime göre hesaplanıp ortalama kütle bulunmaktadır.

Örneğin klor atomunun kütle numarası 35 olan ve 37 olan izotopları bulunmaktadır. Bu nedenle klor elementinin ortalama kütlesi 35,45 şeklindedir.

Elementlerin Genel Özellikleri (Maddeler Halinde)

Elementlerin genel özellikleri aşağıda maddeler halinde verilmiştir:

Elementler saf maddedir.
Homojen özellik gösterirler ve yoğunlukları sabittir.
Donma ve kaynama noktaları sabittir.
Periyodik tabloda atom numaralarına göre dizilmişlerdir.
Elementleri ayrıştırmak için fiziksel ve kimyasal yollar yeterli olmaz.
Nükleer yöntemlerle parçalanabilirler.
Elementler sembollerle gösterilmektedir.
Oda şartlarında katı sıvı ve gaz fazında bulunabilen farklı elementler vardır.
Genel olarak metal, ametal ve soygaz olarak sınıflandırılır.

Elementlerin Sınıflandırılması

Elementleri sınıflandırmak onları incelemek açısından çok önemlidir. Daha alt gruplara ayrılsalar da elementler genel olarak metal, ametal ve soygazlar olarak üçe ayrılır. Bunun dışında yarı metaller, soy metaller, amfoter metaller gibi küçük alt gruplar da bulunmaktadır.

Metaller

Periyodik tabloya baktığımız zaman elementlerin çoğunun metal olduğunu görürüz. Metallerin özellikleri maddeler halinde şöyle sıralanabilir:

Periyodik tablonun sol tarafında yer alırlar.
Tabiatta atomik halde bulunurlar.
Genellikle parlak görüntüye sahiptirler.
Metaller tel ve levha haline getirilebilir.
Isısı ve elektrik açısından iyi iletkendirler.
Erime noktaları yüksek olduğu için oda şartlarında (cıva hariç)katı haldedirler.