Endokrin Sistem

Canlılar dış ortamda meydana gelen değişimlere uyum sağlaması ve ortamdaki dengeyi korumasına homeostasis denir.

Bu dengenin yani homeostasisin sağlanmasında iki sistem görev alır. Bunlardan biri sinir sistemi, diğeri ise endokrin sistemdir. Bizde bugün endokrin sistemi işleyeceğiz.

Endokrin (İç salgı) Bezler

Salgılarını kanala ihtiyaç duymadan direkt olarak kana aktaran bezlere endokrin bezler (iç salgı bezler) denir.

Bir kanal yardımı ile vücut boşluğuna bırakan bezlere Ekzokrin (dış salgı) bezler denir.

Endokrin Bezlerinin Özellikleri:

• Salgılarını direkt olarak kana verirler. Bu sebepten dolayı  diğer organlardan daha fazla kanlanırlar. Direkt olara kana geçen hormonlar (salgılar) hedef hücreleri etkiler. Yani rastgele hücreleri etkilemezler sadece hedef belirledikleri hücreleri etkilerler.
• İç salgı bezleri boşaltma kanalına sahip değillerdir. Dış salgı bezlerinde bu tam tersi.
• Normalden fazla hormon salgıladıklarında hiperfonksiyon,
• Normalden yetersiz hormon salgıladıklarında ise hipofonksiyon etkisi görülür.

Hormonlar

Hormon kelimesinin karşılığı harekete geçiren ya da uyaran madde demektir. Hormonlar; endokrin bezler (iç salgı bezleri) tarafından salgılanır. Sonra kana verilir ve gerekli organlara taşınır. Bunların yapı ve fonksiyonlarını, vücudun ihtiyaçlarına göre düzenleyen kimyasal yapıdır.

Hormonlar salgılandıktan sonra doğrudan kan dolaşımına katılırlar ve hedef hücreye doğru yol alırlar.

Hormonların Kimyasal Yapılara Göre Çeşitleri

Hormon Salgılanmasının Düzenlenmesi

Hormonlar belirli bir düzen içinde salgılanır. Salgılama düzeni pozitif ve negatif feedback adı verilen mekanizmalar ile kontrol altına alınır. Eğer hormon salgılanması anormalleşirse bu durum iki şekilde karşımıza çıkar.

Hiposekresyon: Bezin hormon salgısının düşmesi ve hedef hücrelere yeterince salgı yapılamaması durumu.

Hipersekresyon: Bezin hormon salgısının normalin üstünde olması ve hedef hücrelerin uyarılmasının fazla olması durumu.

Hormonların Görevleri

1. Vücudun dış dengeye uyumunu sağlar.
2. Büyüme ve gelişmeyi sağlar
3. Üreme fonksiyonlarını düzenler.
4. Vücut organlarının fonksiyonlarını düzenler.
5. Enerji üretimi, tüketimi ve depolanmasını gerçekleştirir.
6. Hücrelerdeki yapım ve yıkım olaylarını kontrol altına alır.
7. Vücut organlarının fonksiyonlarını düzenler.

Baloğlu yayıncılık Anatomi ve fizyoloji 10. sınıf kitabından bazı yerlerde alıntı yapılmıştır.