Etki Tepki Yasası ile İlgili Çözümlü Örnekler

Etki tepki yasası Newton’un hareket kanunlarından birisidir. Denge konusunun da temelini oluşturur.

Dengede duran bir cisme etkiyen net kuvvet sıfır olmalıdır. Duran bir cisme siz kuvvet uygularsanız cisim dengesini korumak için kuvvetin bileşkesini sıfırlayacak şekilde zıt yönde ve eşit büyüklükte bir kuvvet uygular.

Uygulanan bu kuvvete tepki kuvveti denir.

Çözümlü Örnekler

Şimdi etki tepki yasası ile ilgili örnekler yaparak konuyu kavramaya çalışalım.

Etki tepki yasası örnek 1

Çözüm: Bu cismin üzerine etkiyen üç kuvvet vardır. Bu kuvvetlerin bileşkesi 0 olduğundan cisim dengede durmaktadır.

Kuvvetlerden biri duvarın tepkisi N, diğeri yere dik olan ağırlık, diğeri ise T ip gerilmesidir. Üç kuvvet birlikle 37,  53, 90 üçgenini oluşturmuşlardır.

Buna göre 37 derecenin karşısında olan N kuvveti 3 ile orantılı, P ağırlığı 4 ile orantılı, T ise 90 derecenin karşısında olduğu için 5 ile orantılı olmalıdır (3, 4, 5 üçgeni).

T 25 ise 4 ile orantılı olan P 20, N kuvvetine zıt ve eşit olan F kuvveti ise 15 olur. Buna göre doğru seçenek B seçeneğidir.

Örnek2: Tepki kuvveti ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Cismi hareket ettirir.

B) Sürtünme kuvvetine eşittir.

C) Geri çağırıcıdır.

D) Kuvvete zıt yönde ve eşit büyüklüktedir.

E) Cisimi durdurur.

Çözüm: Etki tepki yasasını tanımlarken söyledik. Tepki kuvveti etki kuvvetine zıt yönde ve eşit büyüklüktedir. Diğer seçenekle kafa karıştırmaya gerek yoktur. Cevap D şıkkıdır.

Örnek3: İki kişi halat yarışında bir ipi zıt yönlerinden tutarak çekmektedir. Her ikisi de 100 Newton’luk kuvvet uyguladıklarından halat ortada kalmaktadır. Bu durumda halattaki toplam gerilme kaç Newton olur?

A) 200

B) 300

C) 50

D) 12

E) 100

Çözüm: Kuvvetlerden biri sabitleyici, diğeri uygulayıcıdır. İki tarafın çekmesi bir şeyi değiştirmez. Halatta sadece bir kişinin uyguladığı kuvvet gerilime neden olur. Diğeri kuvvet sadece onu dengeleme görevi görür.

Bir halatı duvara bağlayıp 100 Newton’luk kuvveti tek bir kişi de uygulasaydı değişen bir şey olmayacaktı. Duvar 100 Newton’luk tepki kuvveti göstererek uygulanan kuvveti dengeleyecekti. Ancak gerilim tek kuvvet üzerinden oluşacaktı. Cevap E seçeneğidir.

Bu soruyu anladıysanız etki tepki yasasını önemli ölçüde anladınız demektir. O yüzden anlamadıysanız çözümü tekrar okuyun.

Örnek4: Aşağıdaki şekilde 6 kg’lık bir cismin yüzeyde oluşturduğu sürtünme kuvveti ile ip dengede durmaktadır. Buna göre ip gerilmesi kaç Newton olur? (g = 10)

Etki tepki yasası örnek 2

A) 10

B) 20

C) 30

D) 60

E) 90

Çözüm: Sürtünme kuvveti hareket ettirici bir kuvvet değil dengeleyici bir kuvvetidir. Her ne olursa olsun dengedeki ip gerilmesini bulmak için tek bir yönü bulmamız yeterli olacaktır. Çünkü dengede olduğuna göre diğer kuvvet buna eşit büyüklükte ve zıt yönde olacaktır.

Soruda sürtünme kaysayısını bilmiyoruz ama sürtünme kuvvetinin neyi dengelediğini biliyoruz. Yer çekimi ivmesi 10 olduğuna göre cismin uyguladığı ağırlık kuvveti 3.10 = 30 Newton olacaktır. Bu da ip gerilmesine eşittir. Doğru seçenek C seçeneğidir.

Bu örnekleri kavradıysanız etki tepki yasası ile ilgili örnek test soruları çözerek pratiğinizi ve dikkatinizi arttırabilirsiniz.

Yorum YAZIN

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

eleven + 16 =