Ferhat Paşa Antlaşması ve Önemi

Osmanlı Devleti tarihinde birçok savaş ve antlaşma gerçekleşmiştir. 1590 yılında gerçekleşen antlaşma ise Ferhat Paşa Antlaşmasıdır. Bu antlaşmanın kendine ait bir özelliği ve önemi vardır.

1590 Ferhat Paşa Antlaşmasının önemi Osmanlı Devletinin doğuda en geniş sınırlara ulaşmasıdır.

Ferhat Paşa Antlaşması imzalandığında Osmanlı’da Kanuni Sultan Süleyman’ın torunu III. Murat padişah olarak görevdeydi. Antlaşmaya Osmanlı’da serdarlığa getirilen Ferhat Paşa’nın adı verilmiştir.

Ferhat Paşa Antlaşmasına Giden Süreç

Osmanlı Devleti doğuda genişlemek istemesine karşın karşısında Safevi İran devletini görmekteydi. Özellikle Rusya tehdidini ortadan kaldırmak için İran’ın kuzey kısmına hakim olmak istiyordu. Bunun üzerine iki devlet 1578 yılında savaşa başladı. Savaşta üstün gelen taraf Osmanlı Devleti oldu ve barış kararı alındı. Buna rağmen İran’da yönetimin değişmesiyle savaş tekrar sürdürülmek istendi.

Osmanlı Devletinin başarılı saldırıları karşısında daha fazla direnemeyen Safevi Devleti 1590 yılında barış istedi ve böylece iki devlet arasında Ferhat Paşa Antlaşması imzalandı. İran’ın en büyük bölgelerinden olan Tebriz Osmanlı idaresine girdi. Böylece Osmanlı Devleti doğudaki en geniş sınırlarına ulaştı.

Osmanlı Devleti buna rağmen  Tebriz’i elinde çok uzun süre tutamadı. Kasr-ı Şirin antlaşmasının önemi ise Osmanlı ve İran arasındaki sınırların büyük oranda netleşmesidir. 16. ve 17. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı Devleti iran ile büyük mücadelelere girdi. Ancak daha sonraki süreçte İran ile büyük oranda savaşsız geçen bir süreç görmekteyiz.

Ferhat Paşa Antlaşmasına giden savaşlar 12 yıl sürmüştür. Bu savaşlar her iki devlete de büyük mali yükler getirmiştir.

Ferhat Paşa Antlaşmasının Maddeleri

Ferhat Paşa Antlaşmasının maddeleri şöyle özetlenebilir:

• İran’ın en büyük şehirlerinden olan Tebriz Osmanlı Devletine bırakılmıştır.
• Kafkasların güneyinde yer alan Gürcistan Osmanlı Devletine bırakılmıştır.
• Kura ve Aras ırmakları arasında kalan Karabağ Osmanlı Devletinin kontrolüne girmiştir.
• İran yönetimi İslam halifeleri ile ilgili olumsuz konuşmayacaktır.

Antlaşmanın son maddesi iki devlet arasındaki savaşın mezhebi boyutu olduğunu da göstermektedir. Şah İsmail ve Yavuz arasında başlayan büyük çekişme iki devletin uzun süre savaşmasına neden olmuştur.

Daha önce Zitvatorok ve Ferhat Paşa Antlaşmasının önemi adlı kısa bir yazı paylaşmıştık. Kısaca özetlemek gerekirse Ferhat Paşa Antlaşması Osmanlı Devleti ile Safevi Devleti arasında 1590 yılında yapılmıştır. Galip taraf olan Osmanlı bu Antlaşmayla doğudaki en geniş topraklarına ulaşmıştır.

Yeri gelmişken söyleyelim Osmanlı Devleti batıda en geniş sınırlara Bucaş Antlaşması ile ulaşmıştır. Bu açıdan Bucaş Antlaşması da çok önemlidir.