Fizikte Modelleme Nedir?

Fizik bilimine giriş konusunda biz genel olarak fiziği tanırız. Fizik bilimindeki önemli konulardan biri de modelleme konusudur. Bu yazıda fizikte modelleme nedir kısaca öğreneceğiz. Aynı zamanda fizik bilimi içerisinde modelleme örnekleri üzerinde duracağız.

Olguların daha kolay anlaşılabilmesi için modelleme yapılır. Her zaman olayın kendisini görme ve işlem yapma imkanımız olmaz. Bu tür durumlarda modelle ile olayı inceleriz. Modellemede ortaya çıkan şeye model denir.

Modelleme bize zaman kazandırır. Aynı zamanda birçok kavramı görsel hale getirmeye imkan sağlar.

Modelleme ve Matematik

Fizikte modelleme ve matematik çok aktif olarak kullanılır. Atomu göremeyeceğimiz için bir atom resmi çizerek onu canlandırmamız modellemeye örnektir. Aynı zamanda modelleme için formüller çok önemlidir. Bir işlemi formüllere ifade etmek ve formüller arası matematiksel bağlantılar kullanmak modelleme açısından çok önemlidir.

Matematik fizik biliminin dilidir. Matematik bilmeden fizik yapmak imkansızdır. İleri düzeyde fizikte ise matematiğin önemi daha da artmaktadır. Bu nedenle Einstein, Newton gibi büyük fizikçiler aynı zamanda büyük birer matematikçidir.

Fizikteki hız, ivme, sürat gibi kavramların tamamı matematik ile açıklanan kavramlardır. Matematik bilimin dili olduğu için fizikteki büyüklükleri de matematikle ölçe ve kıyaslama yoluna gideriz. Daha basit bir ifadeyle matematik olmadan fizikte açıklama yapmak çok zordur.

Modelleme Örnekleri

Fizikte modelleme çeşitleri şu şekildedir:

• Benzeştirme modelleri
• Teorik modeller
• Matematiksel modeller

Aynı zamanda fizikte model çeşitlerini de şöyle sıralayabiliriz:

• Benzer modeller
• Yarı benzer modeller
• Simülasyon modelleri

Bazı modelleme örneklerini şöyle sıralayabiliriz:

• Manyetik alan çizgilerini çizerek gösterme
• İpteki gerilmeyi sembolle ifade etme
• Hız zaman grafiği çizme
• Kuvvet ve ivme arasındaki ilişkiyi F = m.a şeklinde ifade etmek
• Suyun kaldırma kuvvetini göstermek için sıvı dolu kap çizmek

Bu örnekleri çoğaltabiliriz. Fizikte modelleme örnekleri ile ilgili 2016 LYS sınavında çıkan bir soruyu paylaşalım.

2016 LYS Fizik modelleme sorusu:

---

Fizik bilgilerini sunarken yararlanılan;

I. manyetik alanı çizgilerle göstermek

II. elektriksel kuvveti F = q.E ile ifade etmek

III. ışığın ortamda izlediği yolu ışınlar çizerek göstermek

Eylemlerinde hangisi bilimsel modellere örnek olarak gösterilebilir?

Çözüm: Yukarıda anlattıklarımızı anladıysanız bu üç öncülün de modelleme örneği olduğunu anlayabilirsiniz. Bilen biri için çok basit olan bu soru modelleme nedir bilmeyen biri için karmalık gelebilir. Cevap I. II ve III şeklindedir.