Friglerin Özellikleri

Anadolu’ya Türkler gelmeden önce çok eski medeniyetler burada hüküm sürmüştür. Bu medeniyetlerden biri de Frigler ya da başka bir deyişle Frigyalılardır. Bu yazıda Friglerin özellikleri üzerinde durmaya çalışacağız.

Öncelikle şunu belirtelim ki Frigler Anadolu’ya gelmeden önce Anadolu’da var olan Hititler ile ilgili olarak Hititlerin özellikleri yazısını hazırladık. Dilerseniz oradan da faydalanabilirsiniz.

Yukarıdaki görselde Frig haritası incelendiğinde Frigler nerede kuruldu daha iyi görülebilir.

Friglerin Genel Özellikleri

5. sınıf müfredatından itibaren Anadolu uygarlıkları karşımıza çıkmaktadır. Önce Frigler nereden geldi ve nerede kuruldu sorularına yanıt verelim. Ardından Friglerin özelliklerini maddeler halinde sıralamaya devam edelim.

• Frigler Anadolu’ya batıdan gelmişlerdir.
• Friglerin gelip kontrolü ele geçirmesiyle Anadolu genç Hitit şehir devletleri yıkılmıştır.
• Frigler uygarlığı M.Ö. 750 – M.Ö. 350 yılları arasında var olmuştur.
• Yaşadıkları bölgeye Frigya denmiştir.
• Bu medeniyet Sakarya Nehrinin kıyısında kurulmuş ve zamanla genişlemiştir.
• Krallıkla yönetilen Friglerin Gordios adındaki kralları bilinen ilk kraldır.
• Başkentleri bugün Ankara’da bulunan Gordion kentidir.
• Kral Midas Friglerin en önemli kralıdır.
• Frigler sürekli Asurlular ile mücadeleye girmişlerdir. Ancak Midas döneminde barış sağlanmıştır.
• Frigce adı verilen kendilerine has bir dilleri olduğu düşünülmektedir.
• Friglerin en önemli geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Özellikle tarımla ileri gitmişler ve tarımı korumak için sert yasalar uygulamışlardır. Örneğin öküz kesmenin ya da saban kırmanın cezası ölümdür.
• Maden işleme ve ağaç oyma konusunda da oldukça ileriye giden Frigler çok güzel alet ve süs eşyaları üretmişlerdir.
• Seramik sanatında da ileri gitmişlerdir. Ayrıca Tapates adı verilen kilimler yapmışlardır.
• Friglerde kral, ailesi ve soyluların cenazeleri tümülüs adı verilen tepelere gömülmüştür. Bu tümülüslerden günümüze kalanlar bulunmaktadır.
• Ölümden sonra yaşam inancı olduğu için ölüler bazı eşyalarıyla birlikte gömülmüştür.
• Frigler çok tanrılı bir dini inanca sahiptir. Kibele (Kybele) berek tanrıçasıdır ve en önemlisidir.
• Zamanla Kimmerler ile mücadelede zayıf düşmüş ve M.Ö. 350’li yıllarda Lidyalıların egemenliğine girmişlerdir.

Friglerin Eserleri

Frigler hakkında kısa şekilde bilgi edindik. Maddeler halinde sıraladığımız özelliklerle bu Anadolu uygarlığını özetledik. Friglerin bizim için önemli noktalarından biri Anadolu’ya birçok eser bırakmalarıdır.

Ankara’da bulunan Anadolu Medeniyetleri Müzesi Friglerden kalan birçok eseri barındırmaktadır. Örneğin kral Midas’ın mezarı olan Midas tümülüsü günümüze kalmıştır. Frigler Ankara’da bulunan Gordion şehrini de surlarla sarmışlardır. Gordion Müzesi de Friglerin eserlerini konusunda oldukça önemli bir müzedir.

Anadolu medeniyetleri müzesinde sergilenen Friglerin bazı eserleri ve adları şöyle sıralanabilir:

• Kybele başı heykeli
• Kybele heykeli
• Kakma işlemeli ahşap masa
• Çeşitli ahşap sehpalar
• Çeşitli tabure ve masa parçaları
• Koçbaşı Tunç situla
• Türlü ahşap oyuncaklar
• Savaşan hayvanlar
• Şölen kaplarıyla dolu kazan
• Kaz biçiminde kaplar
• Maşrapa
• Kemer parçası
• Fibulalar
• Frig yazıtları
• Kazanlar

Frig eserleri incelendiğinde tahta ve maden işlemesinde ne kadar ileri gittikleri hayretle görülecektir.

Friglerin eserlerine rastlayabileceğimiz en önemli antik kentler Gordion, Alacahöyük, Kültepe, Boğazköy, Maşathöyük, Eskiyapar şeklindedir. Bu bölgelerin birçoğunda irili ufaklı tümülüsler bulunur.

Eğer bir tur yapma şansınız olursa bu tümülüsleri görmeniz güzel olabilir. İlk başta ölüler bu mezarlara konulurken zamanla bu kültür değişmiş ve ölüler yakılmış, külleri ise yine tümülüslere konmuştur.