İlk 18 Element (Periyodik Tablo)
|Periyodik tabloda en çok kullanılan elementler ilk 18 element olarak adlandırılan elementlerdir. Bu elementlerin verdikleri birçok tepkime kimya dersinde karşımıza çok çıkan tepkimelerdir. Periyodik tabloyu komple ezberlememiz mümkün değilse de periyodik tablodaki ilk 18 element konumları ve özellikleri ile birlikte bilinirse çok faydalı olacaktır.
Bu yazıda hem tablo şeklinde hem de görsel üzerinden bu elementleri görecek ve tanımaya çalışacağız. Periyodik tabloda elementler soldan sağa doğru periyotlara dizildiği için bu 18 element de bütün A gruplarını kapsamaktadır. Dolayısıyla bunların içinde metal ametal ve soygaz elementler vardır.
Yukarıdaki görselde bu elementler gösterilmiştir. Kafa karıştırmaması açısından aradaki B grupları silinmiştir. Tablonun solundaki iki sütun metal, en sağındaki sıra ise soygaz elementlerdir. Ortada ise yarı metaller ve ametaller bulunmaktadır.
İlk 18 Element Özellikleri
Aşağıdaki tabloda ilk 18 element için atom numaralarına göre simge, elektron dizilimi, elementin türü gibi temel bilgiler verilmiştir.
Atom numarası | İsim | Sembol | Elektron Dizilimi | Türü |
---|---|---|---|---|
1 | Hidrojen | H | 1s1 | Ametal |
2 | Helyum | He | 1s2 | Soygaz |
3 | Lityum | Li | 1s2 2s1 | Metal |
4 | Berilyum | Be | 1s2 2s2 | Metal |
5 | Bor | B | 1s2 2s2 2p1 | Yarı metal |
6 | Karbon | C | 1s2 2s2 2p2 | Ametal |
7 | Azot | N | 1s2 2s2 2p3 | Ametal |
8 | Oksijen | O | 1s2 2s2 2p4 | Ametal |
9 | Flor | F | 1s2 2s2 2p5 | Ametal |
10 | Neon | Ne | 1s2 2s2 2p6 | Soygaz |
11 | Sodyum | Na | 1s2 2s2 2p6 3s1 | Metal |
12 | Magnezyum | Mg | 1s2 2s2 2p6 3s2 | Metal |
13 | Alüminyum | Al | 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 | Metal |
14 | Silisyum | Si | 1s2 2s2 2p6 3s2 3p2 | Yarı metal |
15 | Fosfor | P | 1s2 2s2 2p6 3s2 3p3 | Ametal |
16 | Kükürt | S | 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4 | Ametal |
17 | Klor | Cl | 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5 | Ametal |
18 | Argon | Ar | 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 | Soygaz |
Özellikle ilk 18 elementin formülleri ve mümkünse elektron dizilimi bilinirse çok faydalı olabilir. Bu nedenle yukarıdaki tablo çok önemlidir. Ayrıca ilk 18 element içerisinde hangisinin metal, hangisinin ametal ve hangisinin soygaz olduğunu da rahatlıkla görebilirsiniz.
İlk 18 Elementin Kullanım Alanları
İlk 18 element ile ilgili formülleri, elektron dizilimi ve atom numarası gibi özellikleri yukarıdaki tabloda verdik. Şimdi de bu elementlerin kullanım alanları üzerinde duralım.
- Hidrojen: Doğadaki atomların %90’ını oluşturur. Suyun ve birçok organik bileşiğin yapına katılır. Patlayıcı ve hafif bir gazdır.
- Helyum: Hafif bir gazdır. Uçan balonlar genellikle helyum gazıyla doldurulur. Soygazdır.
- Lityum: Çeşitli alaşımlarda ve dayanıklı seramik tencere setleri için kullanılır. En hafif metaldir. Aynı zamanda pillerin yapısına da katılır.
- Berilyum: Sanayide kullanılan dişlilerde ve özellikle de havacılık sektöründe kullanılmaktadır.
- Bor: Çeşitli spor malzemelerinin üretiminde kullanılır. Aynı zamanda gübrenin de yapısına katılır. Birçok sanayi üretiminde yüzey için kullanılmaktadır.
- Karbon: Elmas, kömür, grafit gibi maddeleri oluşturan elementtir. Bütün organik bileşiklerinin temelidir.
- Azot: Havanın %78 kadarını meydana getirir. Proteinin yapısına katılır. Amonyak, gübre, patlayıcılar (TNT) ve soğutucularda kullanılır.
- Oksijen: Azottan sonra havanın %21’ini meydana getirir. Yaşam için çok önemlidir.
- Flor: Diş macununun yapısında bulunur. Teflonun yapısına katılır.
- Neon: Reklam ışıklarında ve tabelalarda kullanılır. Çeşitli ampullere konur.
- Sodyum: Sofra tuzunda vardır. Sanayide çeşitli alanlarda kullanılır.
- Magnezyum: İnsan sağlığı için önemli bir elementtir. Klorofilin yapısında bulunur.
- Alüminyum: Üretimde çeşitli metal alaşımlarında kullanılır.
- Silisyum: Yer kabuğunda bol bulunur. Seramik başta olmak üzere çok çeşitli maddelerde kullanılır.
- Fosfor: Beyaz ve kırmızı fosfor olarak iki türü vardır. Reaktif bir element olduğu için doğada yalnız başına bulunmaz. Gübre sanayisinde, cam ve seramik maddelerde kullanılmaktadır.
- Kükürt: Kauçuğun ve bazı kağıt türlerinin yapısında kullanılır.
- Klor: İçme sularını temizlemek için kullanılır. PVC yapısına katılır.
- Argon: Ampullerde ışığın parlaması için kullanılır.
İlk 18 element için tekerleme olarak şunu kullanabiliriz. “Hilal hep lisede benle birlikte kalem atardı. Onun farkı ne son madde almaktı. Sinan potada kükürt kalem arttırmıştı”.