Kinetokor Nedir? Kinetokor Hakkında Bilgi

Kinetokor, kromozomların sentromerlerinde özelleşmiş bir bölgedir. Bir takım protein komplekslerinden oluşur ve amacı, mitoz ve mayoz bölünme sırasında kromozomları hareket ettirmektir.

Kinetokor lifleri, kromozoma kinetokor bölgesinden polar mikrotübül iğ iğlikleriyle bağlanır. Kinetokora bağlı olan bu iğ iplikleri hücre bölünmesi sırasında kromozomları ayırmak için birlikte çalışırlar.

Her kromozomda bir tane kinetokor bulunur. Ancak eşlenme sırasında ortaya çıktığı için kardeş kromozomu da sayarsak iki kinetokor bulunur diyebiliriz. Bölünmeye göre kinetokor sayısı değişmese dahi boyu ve özellikleri farklılık gösterebilir.

Kinetokorlar eşlenmiş bir kromozomun sentromer denilen orta bölgesinde oluşur. Sentromer ve kinetokor karıştırılmamalıdır. Kinetokor ile sentromer farklı şeylerdir. Şimdi kinetokor ne işe yarar buna bakalım.

Kinotokor Görevi

Karyokinez çekirdek bölünmesidir. Bahsettiğimiz yapı da çekirdek bölünmesinde önemli roller üstlenmiştir.

Sentromer, kardeş kromatitler olarak bilinen tek bir kromozomun iki özdeş kopyasını birleştirir. Kinetokor bir iç bölge ve bir dış bölgeden oluşur. İç bölge kromozomal DNA’ya bağlıdır. Dış bölge iğ ipliklerine bağlanır.

Kinetokorlar aynı zamanda hücrenin iğ ipliklerinin de kontrol noktası olarak önemli bir rol üstlenir. Hücre döngüsü sırasında, doğru hücre bölünmesinin gerçekleşmesini sağlamak için döngünün belirli aşamalarında kontrolleri yapar.

Öncelikle iğ ipliklerinin kromozomlara doğru şekilde tutturulmasını sağlar. Bu sağlanmamışsa bölünen hücre, yanlış sayıda kromozom ile sonuçlanabilir. Hatalar tespit edildiğinde, düzeltmeler yapılıncaya kadar hücre döngüsü işlemi durdurulur. Eğer bu hatalar veya mutasyonlar düzeltilemezse, hücre üremeyi devam ettirmek ve kendini yok eder.

Mitozda Görevi

Mitozun metafaz safhasında kinetokor ve iğ iplikleri, metafaz plakası adı verilen hücrenin merkezi bölgesi boyunca kromozomların konumlandırılmasına yardımcı olur.

Anafaz sırasında polar iplikler hücre kutuplarını daha da ittirir ve kinetokor liflerinin uzunluğu kısaltır. Kinetokorlar polar kutupları hücre kutuplarına doğru çekerken sıkıca kavrar. Sonuç olarak, kardeş kromatidler ayrılır ve sentromer ters hücre kutuplarına doğru çekilir. Mitozun sonunda, iki yavru hücrenin kromozomları tamamlanmış şekilde görevine hazırdır

Mayozda Görevi

Mayoz bölünmede, hücre iki kez bölünme sürecine girer.

Mayoz I’de, kinetokorlar, yalnızca bir hücre kutbundan uzanan polar liflere seçici olarak bağlanır. Bu işlem sırasında homolog kromozomların değil de kardeş kromatitlerin ayrılması amaçlanır.

Mayoz II’de, kinetokorlar her iki hücre kutbundan da uzanan polar liflere bağlanır. Mayoz II’nin sonunda, kardeş kromatidler ayrılır ve kromozomlar dört yavru hücre arasında dağıtılır.