Kolaylaştırılmış Difüzyon

1. Difüzyon (Basit difüzyon)
2. Kolaylaştırılmış difüzyon
3. Osmoz

Daha önce difüzyon ve osmoz yazılarında bunların nasıl gerçekleştiğini söylemiştik. Kolaylaştırılmış difüzyonu da anlarsak pasif taşıma konusunda aklımızda herhangi bir soru kalmayacaktır.

Difüzyon maddenin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama aktarılmasıdır. Kolaylaştırılmış difüzyon ise hücre zarında bulunan taşıyıcı proteinler yardımıyla madde ve iyonların hücre zarından geçirilmesidir.

Pasif taşımada hücre zarından geçebilecek büyüklükte taneciklerin geçtiğini unutmamalıyız. Buna rağmen bazı maddeler hücre zarından kolaylık bir şekilde geçemez. İşte bu noktada hücre zarındaki taşıyıcı proteinler devreye girmektedir.

Taşıyıcı proteinler zar içerisinde kanallar meydana getirir. Enzimler kullanılarak maddeler taşıyıcı proteinlere bağlanır. Bu şekilde madde veya iyon hücrenin iç ortamına alınır.

Kolaylaştırılmış Difüzyon ile Basit Difüzyon Farkları

İki taşıma da pasif taşıma olmasına karşın arada bazı farklar bulunmaktadır. Öğrenciler açısından bu farkları öğrenmek çok önemlidir. Kolaylaştırılmış difüzyon ile basit difüzyon arasındaki farkları maddeler halinde şöyle sıralayabiliriz:

• Kolaylaştırılmış difüzyon daha hızlıdır.
• Kolaylaştırılmış difüzyonda çeşitli enzimler kullanılır. Basit difüzyonda kullanılmaz.
• Kolaylaştırılmış difüzyon yalnız canlı hücrelerde meydana gelir. Ancak normal difüzyon için canlılık şart değildir.
• Kolaylaştıırlmış difüzyonda gazlar taşınmaz.
• Kolaylaştırılmış difüzyonda taşıyıcı proteinler kullanılır.

Kolaylaştırılmış Difüzyona Örnekler

Canlı organizmalarda çok kullanılan glikoz, galaktoz, fruktoz gibi karbonhidratlar ve amino asitlerin birçoğu hücre zarından kolaylaştırılmış difüzyonla sismetiyle geçiş yapar. Sindirim sistemimizde sindirimi tamamlanmış monomerler kolaylaştırılmış difüzyon ile kan damarlarına aktarılır.

Kolaylaştırılmış difüzyonun en büyük avantajı hızlı gerçekleşmesidir. Bu sayede besin emilimi çok hızlı olmaktadır. Birçok iyon kolaylaştırılmış difüzyonla hücre içine alınmaktadır.

Konuyla İlgili Örnek Sorular

Konuyla ilgili en çok sorulan sorulara yanıt vererek öğrendiklerimizi pekiştirelim.

Kolaylaştırılmış difüzyon için hücrenin canlı mı olması gerekir?

Yukarıda da belirtildiği gibi kolaylaştırılmış difüzyon için canlılık gereklidir.

Kolaylaştırılmış difüzyonda enzimler  kullanılır mı?

Enzimler kullanılır. Bu nedenle canlılık gereklidir.

Kolaylaştırılmış difüzyonda enerji harcanır mı?

Kolaylaştırılmış difüzyonda ATP enerjisi harcanmaz.