Londra Konferansı ve Önemi

Türkiye Büyük Millet Meclisine dayanan milli kuvvetlerin ve düzenli ordunun başarı kazanması sonucu Avrupalı devletler arasında 21 Şubat -12 Mart 1921 tarih aralığında Londra’da konferans düzenlenmiştir. Bu yazıda Londra Konferansı ve önemi üzerinde duracağız.

Londra Konferansı’nın önemi maddeler halinde şöyle sıralanabilir:

• TBMM hukuken Avrupalı devletler tarafından tanındı.
• Sevr Antlaşmasının uygulanmayacağı ve işgalcilerin tavize razı olduğu ortaya çıktı.
• İşgalci itilaf devletleri arasında fikir ayrılıkları ortaya çıktı.
• Konferanstan bir sonuç alınamaması düşmanı tam olarak temizlemek gerektiği fikrini kuvvetlendirdi.

Londra Konferansı bir sonuca bağlanamamış ve TBMM’nin talepleri kabul edilmemiştir. Ancak Londra Konferansı TBMM’nin ilk kez hukuken tanınması açısından önemi büyüktür.

Londra Konferansı Neden Toplandı?

Anadolu’yu kendi aralarında paylaşamayan Avrupa devletleri milletin direniş gösterdiğini de fark edince sorunları çözmek adına Londra’da bir konferans düzenlediler.

Konferansın düzenlenme sebepleri şöyle sıralanabilir:

• I. İnönü Savaşını Türk ordusunun kazanması
• Fransızların Türkiye’nin Güneydoğusunda büyük savaşlar kazanması
• İtalyanların verilen paya razı olmaması
• İtilaf devletlerinin kendi aralarında anlaşmazlıklar çıkması
• İtilaf devletlerinin Sevr Antlaşmasını biraz yumuşatarak kabul ettirmek istemesi
• Yunan ordusunun toparlanmak için vakit kazanmak istemesi
• Sovyet Rusya ile TBMM’nin yakınlaşması
• İngilizlerin çeşitli yerlerde direnişlerle karşılaşması

Toplantıya Türkiye adına TBMM değil de İstanbul Hükumeti çağrılmıştır. Ancak daha sonra ikilik çıkar umuduyla TBMM temsilcisi de çağrılmıştır. İstanbul Hükumeti temsilcisi Tevfik Paşa’ya ilk söz verildiğinde Tevfik Paşa tek yetkilinin TBMM olduğunu söylemiştir.

TBMM Konferansa Neden Katıldı?

İstanbul Hükumeti ile birlikte çağrılma Mustafa Kemal’in tepkisine yol açtı. TBMM Tek temsilci olarak çağrılmadıkları taktirde katılmayacaklarını ifade etti. Ancak İtalya da araya sokularak TBMM’nin katılımı sağlanmıştır. TBMM heyeti konferansa gittiklerinde tek başlarına çağrılmamalarını protesto etmişlerdir.

TBMM’nin konferansa katılma nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Haklı davasını Dünya kamuoyuna duyurmak istemesi
• Barıştan yana olduğunu göstermek istemesi
• Misak-ı Milliyi tanıtmak istemesi
• Uluslararası tanınırlığını arttırmak istemesi

Londra Konferansı için gönderilen TBMM temsilcisi kim diye sürekli sorulmaktadır. Buna de cevap verelim. TBMM adına Bekir Sami Bey bir heyetle katılmıştır.

Bekir Sami Bey konferansta barışı bulmak amacıyla İngiltere, Fransa ve İtalya gibi devletlerle bazı ikili antlaşmalar imzalamıştır. Bu antlaşmalar esir değişimi ve bazı ticari ayrılıklar içermektedir. Bekir Sami Bey’in TBMM bilgisi olmadan imzaladığı bu antlaşmalar eşitlik ilkesine aykırı bulunmuş ve meclis tarafından kabul edilmemiştir. Bekir Sami Bey dış işleri görevinden alınmıştır.