Maddenin Tanımı

admin | Mart 24, 2016 | Kimya | Yorum yapılmamış

Madde kelimesini günlük hayatta çok kullanırız. Bilimsel olarak maddenin tanımı önemlidir çünkü fen bilimlerinde madde ifadesi üzerinden tanımlamaları çok sık yaparız. Madde ve özellikleri konusu da aynen maddenin tanımıyla çok alakalıdır.

Madde Nedir?

Maddenin tanımını uzayda yer kaplayan her şeydir şeklinde basitçe yapabiliriz. Ancak bu ifadenin de ötesine geçerek olayı daha da netleştirmemiz gerekir.

Maddenin farklı bilimlerde farklı tanımları mevcuttur. Ancak hepsine ortak olarak uzayda hacim kaplamayı görürüz. Fen bilimlerinde madde uzayda var olan her şeydir. Ancak maddenin daha alt atomik yapıyı içermesi de gerekmektedir. Yani atomlardan müteşekkil bir yapının var olması aslında maddenin varlığı demektir.

Günlük hayatta kullanımda ise madde daha çok işlenmemiş şeyler için kullanılır. Örneğin biz bir bilgisayara madde demeyiz. Gerçekte tanım itibariyle bilgisayar uzayda yer kapladığı için maddedir. Bir varlık işlenip şekil aldıktan sonra ona daha çok cisim denir. Fakat bu cisimlerin de birer madde olduğunu değiştirmez.

Işık, ısı, his, mikrodalgalar, zihinde oluşan varlıklar madde değildirler. Bir şeyin var olması madde olması için yeterli değildir. Atomik yapıyı barındırıp uzayda yer kaplaması gerekir. Bu nedenle enerjinin varlığını deneylerle ispatladığımız halde enerjiye madde diyemiyoruz.

Maddenin Halleri

Maddeler katı, sıvı, gaz ve plazma hallerinde bulunabilirler. Bir halden diğer hale geçiş ısı etkisiyle olmaktadır. Maddenin hal değiştirmesi onu farklı bir madde yapmaz. Örneğin buz ve su aynı maddedir. Buz suyun katı versiyonudur, su ise sıvı versiyondur. Suyun gaz hali ise su buharıdır.

Maddenin plazma hali çok bilinmez. Günlük hayatta en çok maddenin katı, sıvı ve gaz halleriyle karşılaşırız. Bir maddenin en düzenli hali katıdır. Katı halde moleküller birbirine yakın dizilmiş ve düzenlidir. Maddenin en düzensiz hali ise gaz halidir. Gazlarda moleküller serbest haldedir. Bu nedenle gazların hacmini tespit etmek zordur.

Maddeler enerji aldıkça katıdan gaza doğru geçiş yaparlar. Katıdan sıvıya geçişe erime, sıvıdan gaza geçişe ise buharlaşma denir. Doğrudan katıdan gaza geçiş ise süblimleşmedir.

Maddenin maksimum düzensizliğe eğilimi vardır. Bu nedenle ortamdan ısı alarak sıvıya, ardından da gaz haline geçme eğilimi mevcuttur.

Maddenin Ortak ve Ayırt Edici Özellikleri

Maddeleri birbirinden ayırt etmek için çeşitli özellikleri karşılaştırırız. Maddeden maddeye farklılık gösteren bu özelliklere maddenin ayırt edici özelliği denir. Bazı özellikler ise maddeden maddeye farklılık göstermez. Bunlar da maddenin ortak özellikleridir.

Örneğin kütle maddenin ortak bir özelliğidir. Her maddenin 1 kg almak mümkündür. Bu nedenle kütleye bakarak maddeleri ayırt edemeyiz. Ancak öz ısı gibi maddeden maddeye değişen özelliklerle maddeleri ayırt edebiliriz.

Maddenin ortak özellikleri şöyle sıralanabilir: