Mikroskobik Canlıların Zararları

Canlıların birçok çeşitli türü bulunuyor. Görebildiklerimizden daha çok göremediğimiz canlılar yaşıyor. Gözle göremediğimiz bu canlılara mikroskobik canlılar denmektedir. Bu yazıda mikroskobik canlıların zararları üzerinde duracağız. 5. sınıf müfredatında bu bilgiler çok işimize yarayacaktır.

Mikroskopla görülebilen bu canlılar bakteri, virüs ve diğer basit yapılı canlıları kapsamaktadır.

Mikroskobik canlıların zararları maddeler halinde şöyle sıralanabilir:

• İnsanlarda çeşitli hastalıklara neden olurlar. Bu hastalıklar bulaşıcıdır. Grip, sıtma, verem, zatürre, kuduz, tifo bu hastalıklara örnektir.
• Salgın hastalıkların ana kaynağı mikroskobik canlılardır. (Virüsler ve bakteriler gibi.)
• Besinlerin bozulmasına neden oldukları için ekonomik zarar verirler.
• Küflenmeye neden olurlar.
• Çürümeye ve kötü kokulara neden olurlar.

Bu zararlarının yanında mikroskobik canlıların çok çeşitli faydaları vardır. Öyle faydaları vardır ki bu canlılar olmadan hayat düşünülemez. Daha önce mikroskobik canlıların yararları başlığıyla bu yararları listelemiştik.

Mikroskobik Canlıların Zararlarından Nasıl Korunuruz?

Mikroskobik canlıların hepsi zararlı değildir. Zararlı olan belirli canlılar vardır. Öyleyse bize düşen mikroskobik canlıların yararlı olanları tarafından sağlanan yararlardan faydalanmak ve zararlılardan korunmaktır.

Bu korunma tedbirlerini iki an başlıkta toplayalım:

Mikroskobik Canlıların Neden Olduğu Hastalıklardan Korunma

Salgın hastalıklar başta olmak üzere birçok tehlikeli ve bulaşıcı hastalığa bakteri ve virüs gibi mikroskobik canlılar sebep olurlar. Mikroskobik canlıların sebep olduğu hastalıklardan korunmak için neler yapmalıyız sıralayalım:

• Düzenli aralıklarla ellerimizi sabunla yıkayıp mikroplardan temizlemek
• Düzenli duş almak ve bireysel temizliğe önem vermek
• Yeterli ve dengeli beslenerek bağışıklık sistemimizi güçlü tutmak
• Zararlı yiyeceklerden, sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmak
• Başkalarının özel eşyalarını kullanmamak
• Bulaşıcı hastalıklar ve bulaşma yolları hakkında bilgi sahibi olmak
• Hastalık taşıyan insanlara çok yaklaşmamak
• Hastalık kapınca hemen doktora başvurarak gerekli tedbirleri almak

Bu yöntemleri uygularsan mikroskobik canlıların neden olduğu hastalıklardan büyük oranda korunmuş oluruz.

Gıdaları Mikroskobik Canlıların Zararlarından Korumak

Yukarıda bahsettiğimiz gibi mikroskobik canlıların en önemli zararlarından biri gıda maddelerinin bayatlamasını sağlamaktır. Bayatlama, küflenme ve çürüme gibi nedenlerden dolayı birçok gıda maddesi israf olmaktadır.

Mikroskobiklerin bu zararlı etkilerinden korunmak için hem geleneksel hem de modern çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden en önemlileri şöyle sıralanabilir:

Kurutma: Geleneksel bir yöntemdir. Kurutarak besinlerdeki suyu alırız. Böylece mikroskobiklerin enzimleri kuru ortamda çalışamaz. Özellikle sebze ve meyveler için yaygın kullanılan bir yöntemdir.

Tuzlama: Birçok gıda maddesi tuzlanarak saklanır. Bunun nedeni tuzlu ortamlarda bakterilerin çoğalamamasıdır. Bakteriler çoğalamadığı zaman ise küflenme kolay kolay gerçekleşmez. Bazen tuzlama yöntemi tuzlu su ile yapılır.

Konserve: Yazdan kışa saklanan sebzeler konserve yapılarak saklanır. Önce kaynatılıp mikroplardan arındırılan konserveler hava almaz. Böylece ortama yeni zararlı canlıların girmesi önlenir.

Dondurma: Donan ortamlarda bakteri enzimleri çalışmaz. Çünkü bunların çalışması için belirli bir sıcaklık gerekir. Enzimler çalışmayınca çürüme de gerçekleşmez.

Pastörize etme: Modern bir yöntemdir. Paketlenen gıdalar paketlendikten sonra birkaç dakikalığına çok yüksek sıcaklığa çıkarılır. Böylece mikroplar öldürülür. Süt ve meyve suyu gibi ürünlerde bu yöntem yaygın olarak kullanılır.

Bütün bu yöntemlerin amacı mikroskobik canlıların zararlarından korunmaktır. Bu yöntemleri etkili bir şekilde kullanmak bize birçok açıdan avantajlar sağlamaktadır.