Modifikasyon Nedir?

Hem biyolojide hem tıpta geçerli olan bir kavramdır modifikasyon. Bu yazıda modifikasyon nedir örneklerle birlikte açıklayacağız.

Çevre koşullarının değişimine bağlı olarak canlılarda meydana gelen ve kalıtsal olmayan değişikliklere modifikasyon denir. Modifikasyonlar kalıtsal olmadığı için sonraki nesillere aktarılmaz.

Canlıda meydana gelebilecek değişimlerin kalıcı olabilmesi için üreme hücrelerinde görülmesi gerekir. Bu da ancak gen dizilimini etkileyen mutasyonlarla mümkündür.

Modifikasyonlar geçici değişimler olduğu için belli bir süre sonra bu değişimlerin tersi de gerçekleşebilir. Örneğin güneş altında bronzlaşan bir ten modifikasyon geçirmiştir. Güneşlenmeyi kesersek zamanla ten eski haline dönecektir.

Modifikasyonların Genel Özellikleri

Modifikasyon nedir kısaca öğrendik. Şimdi de modifikasyonların genel özellikleri üzerinde duralım.

Modifikasyon özellikleri maddeler halinde aşağıdaki gibi sıralanmıştır:

• Modifikasyonlar fiziksel değişimlerdir. Kalıtsal değillerdir.
• Değişim vücut hücrelerinde gerçekleşir.
• Modifikasyon ile değişen özellikler daha sonraki nesillere aktarılmaz.
• Şartlar değiştiğinde modifikasyonlar tekrar eski haline dönebilir.
• Modifikasyonun ana kaynağı çevresel değişimlerdir.
• Değişiklik genlerde olmaz ancak modifikasyon sayesinde bir genin etkinliği artabilir.
• Modifikasyonlar istemli yapılabilir. Örneğin spor yapan bir insanın kondisyonunun artması buna örnektir.

Bir uzvun kopması veya sünnet olma gibi olaylar geri dönülmez modifikasyon arasındadır.

Modifikasyon Örnekleri

Modifikasyonların özelliklerini de maddeler halinde özetledik. Dilerseniz en önemli modifikasyon örnekleri üzerinde durmaya çalışalım.

Bazı modifikasyon örnekleri maddeler halinde aşağıda sıralanmıştır:

• Çuha çiçeğinin 25 °C’nin altında kırmızı renkte, 25 °C’nin üstündeki sıcaklıkta ise beyaz çiçek açması
• Arı sütüyle beslenen dişi arının kraliçe arı, buna karşın çiçek tozuyla beslenenin işçi arı olması
• Vücut geliştirme yapan insanlarda kas gelişimi
• Sporcularda antrenman ile performansın iyileşmesi
• Güneşlenen inanların teninde bronz rengin artması
• Fazla yemek yiyen insanların kilo alması
• Az yemek yiyen insanların kilo vermesi
• Işık varlığında bitkinin klorofil üretmesi
• Sırtına buz konan beyaz tavşanın buz konan yerinin kararması
• Sirke sineğinin kanadının farklı sıcaklıklarda kıvrık ya da düz olması
• Tek yumurta ikizlerinin farklı ortamlarda farklı özelliklerinin gelişmesi
• İyi sulanan ağacın daha hızlı büyümesi
• İyi beslenen canlının daha hızlı gelişmesi

Modifikasyon örneklerini daha da çoğaltabiliriz. Genetik yapı değişmeden dış yapının değişmesi durumlarının tamamına modifikasyon denmektedir.

Modifikasyonun Mutasyonla Karşılaştırılması

Modifikasyonun biyolojide çok sık karşılaştırıldığı kavramlardan biri mutasyon kavramıdır. Çünkü modifikasyon genetik yapıda değişikliğe neden olmazken mutasyonlar genlerde de değişime neden olmaktadır.

Mutasyona neden olan çeşitli faktörler bulunmaktadır. Radyasyon, kimyasallar veya buna benzer bazı şartlarda hücrenin DNA’sı değişir. DNA’da gen yapısının bozulmasıyla artık hücrenin yeni bir genetik yapısı vardır.

Canlılarda gerçekleşen mutasyonların çoğu öldürücüdür. Öldürücü olmayan mutasyonlar ise bazı durumlarda canlıya avantaj sağlayabilecek farklı özellikler de kazandırabilir. Örneğin yeni gen diziliminde ortaya çıkan bir durum kişinin çevre şartlarına daha iyi uyum sağlamasına neden olabilir. Buna da adaptasyon denir.

Mutasyonlar da her zaman bir sonraki canlılara aktarılmaz. Aktarımın olabilmesi için mutasyonun üreme hücrelerinde meydana gelmesi gerekir. Örneğin kolumuzdaki bir hücrenin mutasyon geçirmesi çocuğuma etki etmez.