Nükleon Sayısı Nedir?

Atomla ilgili temel kavramlara atom nedir adlı yazıda değinmiştik. Kimyada nükleon sayısı kavramı birçok yerde karşımıza çıkmaktadır. Bu yazıda nükleon sayısı nedir bunun üzerinde durmaya çalışacağız.

Bilindiği gibi atom çekirdeğinde proton ve nötronlar bulunur. Yörüngelerde de elektronlar vardır ancak elektronların kütlesi önemsiz olduğu için kütle numarası hesaplanırken sadece proton ve nötron sayısı toplanır. İşte nükleon sayısı da bu demektir.

Zaten “nucleus” çekirdek demektir. Dolayısıyla nükleon sayısı da çekirdekteki tanecik sayısı anlamına gelmektedir. Bu nedenle nükleon sayısı ile kütle numarası aynıdır.

Kütle Numarası, Çekirdek Yükü ve Nötron Sayısı

Yukarıda kütle numarası ve nükleon sayısı kavramlarının aynı şeye karşılık geldiğini söyledik. Her ikisi de çekirdekteki tanecik sayısı demektir. Bir de çok karıştırılan çekirdek yükü kavramı vardır. Bu kavramları karıştırmamak için mantığını iyi öğrenmemiz gerekiyor.

Atom çekirdeğindeki protonlar + yüklüdür. Nötronlar ise yüksüz yani nötr’dür. Bu nedenle kavramların karşılığı şöyle olur:

• Çekirdek yükü = proton sayısı = atom numarası
• Nötr tanecik sayısı = nötron sayısı
• Kütle numarası = proton sayısı + nötron sayısı

Atomları birbirinden ayırmak için proton sayısını kullanırız. Çünkü atomun kimyasal özelliğini belirleyen temel faktör proton sayısıdır. Bu nedenle atomlar proton sayısına göre numaralandırılmıştır. Böylece proton sayısı ve atom numarası kavramları da aynı kavramlardır.

Kimyada bu tür kavramları iyice oturtursak sıkıntı yaşamayız. Nükleon sayısı bu kavramlardan biridir. Bu kavramların iyi oturması için bol miktarda temel kimya sorusu çözmemiz gerektiğini unutmamalıyız.

Nükleon Sayısı ile İlgili Basit Örnekler

Şimdi birkaç basit örnek çözelim.

Soru #1: Kütle numarası 22 olan bir atomun nükleon sayısı kaçtır?

Çözüm: Kütle numarası ve nükleon sayısı aynı şeydir. Bu nedenle cevap 22’dir.

---

Soru #2: Çekirdek yükü 11 ve nükleon sayısı 23 olan bir atomda yüksüz tanecik sayısı kaçtır?

Çözüm: Soruda atom çekirdeğinde 11 proton olduğu söylenmektedir. Kütle numarası da 23 olarak verilmiştir. Öyleyse nötron sayısı = yüksüz tanecik sayısı = 23 – 11 = 12 olur.

---

Soru #3: Aşağıdakilerden hangisi farklı bir şeye karşılık gelir?

A) Çekirdek yükü

B) Atom numarası

C) Proton sayısı

D) Atom yükü

Çözüm: Bu kavramlardan ilk üçü aynı anlama gelir. Sadece atom yükü kavramı farklı bir kavramdır. Atomun elektron alış verişine bağlı olarak yük durumunu ifade eder. Bu nedenle cevap D seçeneğidir.

---

Soru #4: Bir atomun kütlesi neye bağlıdır?

A) Çekirdeğindeki tanecik sayısına

B) Atom numarasına

C) Yörüngelerdeki elektron sayısına

D) Yarı çapına

Çözüm: Atomun kütlesini oluşturan atom çekirdeğidir. Atom çekirdeğindeki proton ve nötronlar bir araya gelerek atom kütlesini oluşturur. Buna da kütle numarası da nükleon sayısı denmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.