Orta Asya Kültür Merkezleri

Türkler Anadolu’ya göçmeden önce Orta Asya’da yaşamışlardır. Tarihi belgeler bize Türklerin ana yurdunun Orta Asya olduğunu göstermektedir. Yapılan arkeolojik çalışmalarla birlikte Orta Asya’da tarih öncesi devirlere ait çeşitli kültür merkezleri bulunmuştur. Bu yazıda Orta Asya Kültür Merkezleri üzerinde duracağız.

Orta Asya Kültür Merkezleri kısaca şöyle sıralanabilir:

• Anav Kültürü (M.Ö. 4000 – M.Ö. 1000)
• Kelteminar Kültürü (M.Ö. 3000)
• Afanasyevo Kültürü (M.Ö. 3000 – M.Ö. 1700)
• Andronova Kültürü (M.Ö. 1700 – M.Ö. 1200)
• Karasuk Kültürü (M.Ö. 1200 – M.Ö. 700)
• Tagar Kültürü (M.Ö. 700 – M.Ö. 100)

Özellikle yazının olmadığı dönemle ilgili kültür merkezlerinde birçok belge bulunmuştur. Kurgan adı verilen mezar odalarında Türk tarih ve medeniyeti için önemli bilgiler ortaya çıkmıştır.

 Orta Asya Kültür Merkezleri Özet Anlatım

En önemli Orta Asya kültür merkezleri hangileridir öğrendik. Şimdi de özet olarak bu kültür merkezleri hakkında bilgi edinelim.

Anav Kültürü (M.Ö. 4000 – M.Ö. 1000): Orta Asya’daki bilinen en eski kültürdür. Türkmenistan’da yer alan Aşkabat yakınlarındadır. Başlangıç noktası tam olarak kestirilememektedir. Bu kültür merkezinde tarım ve hayvancılıkla ilgili birçok kalıntı bulunmuştur. Havanların evcilleştirildiği ve buğday ekildiği bilinmektedir. Ayrıca dokumacılık yapılmış ve çeşitli süslü aletler geliştirilmiştir.

Kelteminar Kültürü (M.Ö. 3000): Aral Gölü yakınlarına kurulmuş bir kültürdür. Hayvancılık ve balıkçılık yapılmıştır. Orta Asya’nın batı kesiminde olması Türklerin önce batıdan doğuya göç ettiklerine delil olarak gösterilmektedir.

Afanasyevo Kültürü (M.Ö. 3000 – M.Ö. 1700): Altay Dağları’ndan Volga Nehrine kadar uzanan bölgede yer alan bir kültür merkezidir. Avcılık ve hayvancılığın yanında maden işlemek için araçlar, bakır bilezikler ve ok uçları da bu kültür merkezinde bulunmuştur. Burada yaşayan Türklerin savaşçı oldukları düşünülmektedir.

Andronova Kültürü (M.Ö. 1700 – M.Ö. 1200): Tanrı Dağları’nda Ural Nehrine kadar olan bölgede kurulmuştur. Yine altın, bakır ve bronzdan yapılmış süs eşyaları ve çeşitli silahlar burada tespit edilmiştir.

Karasuk Kültürü (M.Ö. 1200 – M.Ö. 700): Yenisey Nehri etrafında kurulmuştur. Önceki kültürlerden farklı olarak olarak demir bulunmuş ve kullanılmıştır. Ayrıca tekerlekli arabalar, çadırlar yine ilk kez bu dönemde ortaya çıkmıştır. Koyun yününden yapılmış elbiseler bu dönemde insanlar tarafından kullanılmıştır.

Tagar Kültürü (M.Ö. 700 – M.Ö. 100): Daha önceki kültür merkezlerinde görülen özellikler burada da görülmüştür. Bu dönemde insanların geçmiş bilgileri de kullanarak daha fazla eşya yapabildiği görülmektedir.

Orta Asya Türk Kültür Merkezleri hakkında kısaca bilgi sahibi olduk. Bu merkezlerde bulunan kalıntılar Türklerin tarihi hakkında bilgi sahibi olmamıza büyük katkılar yapmaktadır.