Osmanlı Devleti 17. Yüzyılda Hangi Devletlerle Savaşmıştır?

17. yüzyıl Osmanlı Devleti tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Çünkü 16. yüzyılda çok büyük bir güce ulaşan devlet bu gücünü korumak için bir sonraki yüzyılda büyük uğraşlar vermiştir. Çevresinin en güçlü devleti olan Osmanlı Devleti gücünün bir gereği olarak çevresindeki çeşitli devletlerle mücadele etmiştir.

Bu yazıda Osmanlı Devleti 17. yüzyılda hangi devletlerle savaşmıştır öğrenmeye çalışacağız. Bu mücadelelerden Osmanlı Devletinin genel durumunu da analiz edebiliriz.

17. yüzyılda Osmanlı Devleti aşağıda yer alan devletlerle savaşmıştır:

• İran
• Avusturya
• Lehistan
• Venedik
• Rusya

Bu devletlerden İran Osmanlı Devletinin 17. yüzyılın ilk yarısında çok meşgul etmiştir. Ancak iki devlet arasındaki kötü gidişat yine bu yüzyılda çözülmüştür. Dilerseniz Osmanlı Devletinin bu devletlerle yaptıkları savaşlar ve mücadeleler üzerinde tek tek duralım.

17. Yüzyılda Osmanlı Devletinin Mücadele Ettiği Devletler

Aşağıdaki ilişkilerden 17. yüzyıl Osmanlı Devleti genel durumunu özet olarak anlayabilirsiniz.

1. Osmanlı – İran İlişkileri

Osmanlı Devletinin 17. yüzyıldaki doğu politikası İran üzerine olmuştur. Çünkü doğuda güçlü tek rakip İran vardı. İki devlet arasında savaşın ana nedeni sınır sorunudur.

Bir süre durgun olan iki devlet ilişkileri İran’da karışıklık çıkması üzerinde 1577 yılında tekrar savaş olarak başlamıştır. 1590 senesine kadar çeşitli savaşlar devam etmiştir. 1590 yılında Ferhat Paşa Antlaşması‘yla savaşlar sona ermiştir. Böylece Osmanlı Devleti doğuda en geniş sınırlara varmıştır.

Osmanlı Devletinin Avusturya savaşlarını ve iç isyanları fırsat bilen İran tekrar Osmanlı’ya saldırmıştır. Bunun üzerine 1603 yılında tekrar savaşlar başmıştır. Bu süreçte 1612 tarihinde Nasuh Paşa, 1618 yılında Serav ve son olarak 1639 yılında Kasr-ı Şirin antlaşmaları imzalanmış ve iki devlet ilişkileri büyük ölçüde barış politikasına dönmüştür.

2. Osmanlı – Avusturya İlişkileri

Avusturya batı dünyasında Osmanlı’ya yakın bir imparatorluktu. Bu nedenle iki devlet arasında çok mücadele olmuştur. Kanuni Sultan Süleyman döneminde iki devlet arasında barış sağlanmıştır. Ancak sınır boylarında çeşitli ihlallerle bu barış bozulmuştur.

• 1593 yılında başlayan savaşı sonucunda Osmanlı Devleti galip gelmiştir. 1596 yılında Haçova Savaşı ile Osmanlı Devleti Avusturya’yı bozguna uğratmıştır.
• 1600 yılında Kanije kalesi ele geçirilmiştir.
• Ancak Osmanlı Devletinin savaşlarda zorlanması sonucu 1606 yılında Zitvatorok Antlaşması imzalanmıştır.
• 1662 yılında Avusturya’nın Erdel’in iç işlerine karışmasından dolayı iki devlet arasında savaş yeniden başlamıştır. 1664 yılında Vasvar Antlaşması yapılmıştır.
• 1683 yılında Osmanlı Devleti Macaristan’ın yardım çağrısı üzerine Avusturya seferine çıkmıştır. Ancak İkinci Viyana Kuşatması  da başarısız olmuştur.
• Bunun üzerine Avusturya, Lehistan, Venedik, Malta ve Rusya Osmanlı Devletine karşı Hristiyan iş birliğine dayanan Kutsal İttifak‘ı kurmuştur.
• Kutsal ittifak ile Osmanlı Devleti 16 yıl savaşmıştır. Osmanlı yenilmiş ve 1699 yılında Karlofça Antlaşması imzalanmıştır.
• Rusya ile ayrıca Karlofça’da sağlanan ateşkesten sonra 1700 yılında İstanbul Antlaşması yapılmıştır.

3. Osmanlı – Lehistan İlişkileri

Osmanlı Devleti ile Lehistan ilişkileri II. Murat Dönemi’nde başlamıştır. İki devlet arasında çoğunlukla barış politikası izlenmesine rağmen 17. yüzyılda iki devlet arasında çeşitli savaşlar çıkmıştır.

Bu savaşların temelini de yine Erdel ve Boğdan beylikleri oluşturmuştur.

Lehistan’ın Boğdan’a saldırması üzerine II. Osman (Genç Osman) 1620 yılında sefere çıkmış ve Hotin kalesini kuşatmıştır. Osmanlı ordusunun başarısız olması üzerine 1621 Hotin Antlaşması imzalanmıştır.

17. yüzyılın ikinci yarısında Lehlerin Ukrayna Kazakaklarına saldırması üzerine 1672 yılında savaş tekrar başladı. Lehistan’ın barış istemesiyle 1876 yılında Bucaş Antlaşması imzalandı.

4. Osmanlı – Venedik İlişkileri

Osmanlı Devleti ve Venedik savaşlarının temeli denizlerdeki rekabet olmuştur. 17. yüzyılda Ege’deki adaların önemli bir kısmı Osmanlı egemenliğindeydi. Buna rağmen Girit Adası Venedik kontrolündeydi.

Sultan I. İbrahim zamanında 1645 yılında Girit kuşatması başlatıldı ancak 23 yıl sürdü. 1669 yılında ada Osmanlı himayesine girdi ve Osmanlı’nın Akdeniz gücü pekişti.

Ancak bu zaferin bu kadar uzun sürmesi Osmanlı donanmasının artık yetersiz kaldığını göstermiştir.

5. Osmanlı – Rus İlişkileri

Osmanlı Devleti ile Rusya arasındaki savaşlar çoğunlukla 18. ve 19. yüzyılda gerçekleşmiştir. İki devletin savaşları ise 17. yüzyıl sonlarında başlamıştır. 17. yüzyıldaki Osmanlı – Rus Savaşında Dinyeper Kazakaları sorunu etkili olmuştur.

Osmanlı Devleti 1678 yılında Ruslardan Çehrin Kalesi‘ni almıştır. 1681 yılında Bahçesaray Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma iki devletin ilk resmi antlaşmasıdır.

Ancak sonraki dönemlerde iki devlet arasında ciddi savaşlar gerçekleşmiştir.

Son olarak 17. yüzyıl hükümdarları listesini de verelim.