Osmanlı Devletinin Kuruluşu

Tarihimizde önemli bir yeri olan Osmanlı Devletinin kuruluşu konusuna değinelim. Osmanlı Devleti Kayı beyi Osman Gazi tarafından 1299 yılında Söğüt beldesinde kurulmuştur. İlerleyen dönemlerde hızla büyüyerek 200 yılda bir cihan devleti haline gelmiştir.

Türk tarihinde Osmanlı dönemini yorumlarken öyle zannediyorum ki en çok yoğunlaşmamız gereken evre devletin Osmanlı Devletinin kuruluşu olmalıdır.

Zira devletin toplumsal temellerini, gayesini, ilerleyişini ve her şeyden önce başlangıç noktasını doğru tespit etmemiz, Osmanlının ortaya çıkışından yıkılışına kadar olan tüm evrelere bakışımızın olgunlaşmasını sağlayacak, tarihi tarihsel dokümanlarla yorumlamamıza yardımcı olacaktır.

Türkler iç Asya’dan başlayan  göç hareketleriyle 900 yıllık bir süre diliminde adım batıya ilerleyerek (M. 150-1150), Avrupa’nın doğusuna kadar ulaşan kolları (Avrupa hunları, uzlar, Kıpçaklar,  kumanlar)mevcuttur.

Türklerin büyük bir kısmı  hazar denizini Türk gölü haline getirmiş (hazar devleti), kimi kolları ise Selçuklulardan daha erken dönemlerde Anadolu hudutlarına ulaşmışlardı (oğuz yabguluğu) ancak hiçbiri sultan Alparslan gibi başarılı olamamış ve dönülmez bir galibiyetle Anadolu’da tutunamamıştı.

Büyük Selçuklu hükümdarı Alparslan, 1071’deki destansı zaferinden sonra Anadolu’nun kapılarını Türk boylarına açılmasını sağlamış, ata yurtları olan İç Asya’dan ve siyasi çalkantılar sebebiyle tutunamayarak batıya doğru süregelen göç serüvenlerinde kendi yurtlarına dönebilmişlerdi.

Büyük Selçuklu devletinin en güçlü döneminde Anadolu’nun kapılarını açan Türkler, Bizans’ın Anadolu’daki kesin hakimiyetinin ortadan kalkmasından sonra Orta Doğu’dan gelen diğer Semitik (Arap kökenli) toplumlarında Anadolu’ya yaklaşmalarının önünü açmıştı. İlerleyen 100 yıllık süreçte Büyük Selçuklu Devleti yıkılmış, Anadolu’nun bağrında bakiyelerinden yeni bir devlet kurulmuştu. Bu devlet Türkiye Selçuklu Devletidir.

Türkiye Selçukluları bir süre de Anadoluyu Türkleştirmiş ve zamanla yıkılmışlardır. Yerine kurulan beyliklerden biri de Osmanoğulları beyliğidir. Bu beylik daha sonra zaman içerisinde diğer beylikleri kendi bünyesinde eritecek ve hem Türkleri birleştirecek hem de diğer milletleri de bu birliğe dahil ederek bir imparatorluk haline gelecektir.

Osmanlı devleti büyük bir devlet olacağının sinyallerini kuruluş devrinde vermiştir. Yine büyük devletin gerekliliklerini de bu dönemde çok iyi işletmiştir. Devlet kurumlarını ona göre oluşturmuş, askerliğe ve fethe dayalı bir politika izlemişlerdir. İlk dönem hükümdarlarının çok zeki olduğunu görüyoruz. Aldıkları her politik kararın makul birçok açıklaması bulunuyor. Osmanlı devletinin bu durumu sonraki dönemlerde kademeli olarak bozulmuş ve devlet zayıflamıştır. Osmanlı devletinin kuruluşu Türk tarihi içerisinde irdelenmeye ve içerisinden dersler çıkarmaya en uygun dönemlerden biridir.