Özümleme Nedir?

Bilimsel bir kavram olan özümleme biyolojide kullanıldığı gibi psikoloji ve benzeri sosyal bilimlerde de yer almaktadır. Bu nedenle bu yazıda özümleme nedir sorusunu biyoloji çerçevesinde cevaplayacağımızı belirtelim. Biyolojide özümleme çok önemli ve temel bir kavramdır.

Canlıların küçük molekülleri birleştirerek daha büyük molekülleri ve maddeleri üretmelerine genel olarak özümleme denir. Özümleme küçükten büyüğü sentezlemektir. Özümleme reaksiyonlarına sentez reaksiyonları da denir.

Canlılarda yapım ve yıkım reaksiyonları sürekli olarak gerçekleşir. Yapım olaylarına sentez, özümleme ya da asimilasyon denmektedir.

Özümlemenin tersi olan kavram ise yadımlama kavramıdır. Yadımlama yıkım demektir. Özümleme ve yadımlama reaksiyonları birbirini takip eder.

Canlılarda Özümleme Örnekleri

Bütün biyolojik özümleme reaksiyonlarda canlılarda gerçekleşir. Çünkü özümlemeyi yapabilmek enzimler başta olmak üzere gerekli donanımlar canlılarda bulunmaktadır. Canlılardaki özümleme örnekleri şöyle sıralanabilir:

• Hormon üretilmesi
• Salgı üretilmesi
• Fotosentez
• Kemosentez
• Yağ sentezi
• Protein sentezi
• Polipeptit sentezi
• Enzim üretilmesi
• Nişasta sentezi
• Glikojen sentezi
• Disakkarit sentezi

Örneklediğimiz bütün olaylarda küçük moleküller bir araya gelerek daha büyük molekülleri oluşturmaktadır. Örneğin 2 monosakkaritin bir araya gelmesiyle disakkarit sentezlenmektedir. Ya da amino asitlerin bir araya gelmesiyle proteinler oluşturulmaktadır.

Karbondioksit Özümlemesi Kavramı

Biyolojide karbondioksit özümlemesi kavramını sıkça duyarız. Karbondioksit özümlemesi de elbette bir özümleme örneğidir. Karbondioksit özümlemesi dendiği zaman karbondioksiti daha büyük bir molekülün yapısına katmak anlaşılmalıdır. Bu da karbondioksitle besin sentezlenmesi demektir. Örneğin glikoz sentezleyebilmek için su ve karbondioksiti kullanmak ve özümleme yapmak gerekmektedir.

Karbondioksit özümlemesi iki yolla gerçekleşmektedir. Bunlardan biri fotosentez diğeri ise kemosentez dediğimiz reaksiyonlardır. Fotosentezde besin üretilirken enerji güneş ışığından alınır. Kemosentezde ise enerji inorganik maddelerin oksitlenmesiyle elde edilir. Ancak her ikisinde de karbondioksit kullanılır ve besin elde edilir.

Canlılarda Yapım ve Yıkım Reaksiyonları

Yapım ve yıkım reaksiyonları canlıların ortak özellikleri arasında yer almaktadır. Bir canlının var olabilmesi için metabolizmaya ihtiyacı vardır. Metabolizma ise yapım ve yıkım reaksiyonlarının bütününe verilen addır.

Canlılarda metabolizma olması demek hücre içerisinde madde döngüsünün sürekli devam etmesi demektir. Canlılardaki en temel özümleme reaksiyonu protein sentezidir. Protein sentezi bütün canlıların ortak özelliğidir. Canlılardaki en temel yadımlama reaksiyonu ise solunumdur. Bütün canlılar solunum ile enerji elde etmektedir.

Yapım ve yıkım olayları birbirini takip ederek canlıların ihtiyaçlarını karşımayı hedefler. Basit canlılardan en karmaşık canlılara kadar yapım ve yıkım reaksiyonlarının temel amacı hücrenin iç dengesini yani homeostasiyi sağlayarak canlının devamını sağlamaktır.

Madde döngüsü bütün doğada gerçekleşir. Canlıların kullandığı inorganik maddeler doğada da bulunabilir. Bu maddeler hücreye girdiği andan itibaren yapım ve yıkımın öznesi durumuna gelirler. Dolayısıyla madde döngüsü hücre içerisinde de devam etmektedir.