Petrokimya Nedir?

Kimya bugün hem bir bilim dalı hem de geniş bir sanayi alanıdır. Kimyanın sanayideki uygulamaları çok geniş bir alana yayılmıştır. Bu da kimyanın sanayiyle ilgili çeşitli çalışma alanlarına sahip olmasına neden olmuştur. Bu yazıda petrokimya nedir sorusunu yanıtlayacağız.

Hammadde olan petrolden, çeşitli organik ürünler elde edilmesini sağlayan kimya alt dalına petrokimya denir. Petrokimya doğrudan üretim yani sanayiyle alakalıdır.

Petrokimya kelimesi birçok kişiye bir şirket ismi gibi geliyor. Bunun ana nedeni Türkiye’de petrokimya sanayisinin olmasıdır. Hatta petrokimya Türkiye’de nerede tarzı sorularla da karşılaşıyoruz. Aslında petrokimya bir kuruluş değil bir kimya alt dalı ve bir kimyasal sanayi sektörüdür.

Kimyanın alt disiplinleri adlı yazıda petrokimyanın bir kimya alt dalı olduğunu söylemiştik.

Petrokimya Ürünleri

Petrol bazlı birçok organik ürün günümüzde hem sanayide hem de günlük yaşamda kullanılmaktadır. Durum böyle olunca petrokimya tarafından ortaya çıkarılan ürünler de gün geçtikçe daha önemli hale gelmiştir. Bu alan artık zengin bir ekonomik üretim alanıdır.

Petrol organik atıkların zamanla beklemesi sonucu ortaya çıkan bir fosil kaynaktır. Dolayısıyla petrol bol miktarda karbon içerir. Bu nedenle petrokimya ürünleri de karbon bazlı ve organik yapılıdır. 20. yüzyılda ortaya çıkan bu sektör içerisinde üretilen ürünler gittikçe zenginleşmiştir.

Temel petrokimya ürünleri şöyle sıralanabilir:

• Plastikler
• Organik polimerler
• Etilen
• Asetilen
• PVC
• Polipropilen
• Alçak yoğunluklu polietilen
• Yüksek yoğunluklu polietilen
• Akrilonitril
• Benzen
• C4
• Asfalt
• Aromatik yağlar
• Ham benzin
• Sudkostik
• Saf tereftalik asit
• Ftalik anhidrit
• Trietilenglikol

Bunların dışında da çeşitli petrokimya ürünleri bulunmaktadır. İlk akla gelenleri biz burada sıraladık.

Petrokimya ürünleri ve bunların kullanım alanları günümüz ekonomik düzeninde çok önemli bir yer kaplamaktadır.

Petrokimyanın Tarihçesi

Petrokimyanın gelişimi aslında kimya sanayisinin gelişiminin bir sonucudur. Modern petrokimyanın temeli 1920’li yıllara dayanmaktadır. 1. Dünya Savaşı sonrasında petrokimya sanayileri ortaya çıkmaya başlamıştır.

2. Dünya Savaşı yıllarında bu sektörden patlayıcıların elde edilmesi hedeflendiği için çalışmalar ayrı bir boyut kazanmıştır. Savaş sonrası 1950’li yıllarda ise petrokimya sanayisi gittikçe büyümeye başlamıştır.

Petrolün dünyada yaygın olarak zaten kullanılmaya başlanmıştı. Ancak petrol rafinerilerinden çıkan artık maddeler değerlendirilmiyordu. Rafineri artıkları olan cracking gazlarının değerlendirilmeye başlanmasıyla petrokimya da doğmuş oldu.

Artık gazlardan ilk olarak glikol ve çeşitli alkoller elde edilmiştir. Zamanla ürün çeşitliliği ve miktarı artmıştır.

Türkiye’de Petrokimya

Türkiye kimya sanayisinde önde gelen ülkeler arasında yer almaktadır. Ancak Türkiye petrol açısından hammadde sıkıntısı yaşamaktadır. Ülke olarak kullandığımız petrolün büyük bir bölümü yurt dışından ithal edilmektedir.

Ülkemizin petrolde dışa bağımlı bir ülke olması petrokimyanın gelişmesini de geciktirmiştir. Ancak bugün ülkemizde büyük bir petrokimya üretimi imkanı bulunmaktadır.

Yurt dışından hammadde alan Türkiye sanayi gücünü kullanarak bunu çeşitli ürünler haline getirmektedir. Petrokimya sanayisi ülkemiz açısından daha da büyüyecek bir potansiyele sahiptir.

Türkiye’de petrokimya sanayisi 1965 yılında kurulmuştur. Sektör bundan sonra adım adım gelişmiştir. Bugün ülkemizde üretilen kimya ürünlerinin önemli bir oranı petrol ürünüdür.

PETKİM

Ülkemizde bulunan petrokimya tesisleri içerisinde ilk akla gelen üretici PETKİM’dir. Petkim Petrokimya Anonim Şirketi 3 Nisan 1965 tarihinde kurulmuş çok önemli bir kuruluştur. Bugün ülkemizde başka petrokimya firmaları olmasına karşın PETKİM hala en büyük kuruluş olmaya devam etmektedir.

Zamanla ürün çeşitliliğini arttıran PETKİM inşaat, tarım, otomotiv, elektronik, tekstil gibi sektörlere de hammadde sunarak destek vermektedir.

Bu kuruluşun çok büyük olmasından dolayı aslında bazen petrokimya ile PETKİM ifadelerinin birbiri yerine kullanıldığına da şahit oluyoruz. PETKİM İzmir’de yer alan bir sanayi kuruluşudur.