Peyami Safa ve Edebiyatımızdaki Yeri

Peyami Safa 1899 ve 1961 yılları arasında yaşamış düşünür ve yazar. Köşe yazarlığı yapmış çeşitli siyasi polemiklerde bulunmuş, güçlü romanlar yazmıştır.  Şair olan babası sürgüne gittiği Sivas’ta o 2 yaşındayken öldüğü için zor bir yaşam yaşamıştır. Vefa’da okurken genç yaşta geçimini sağlayabilmek için eğitimine ara vermiştir. Sonradan öğretmenlik da yapan Peyami Safa kendi çabasıyla Fransızca öğrenmiştir. Biz İnsanlar adlı eseri bu süreçteki tecrübelerini içermektedir. Eserlerinde kendi yaşantısının izleri olan bu edebiyatçımızın en önemli eseri Dokuzuncu Hariciye Koğuşu adlı psikolojik romanıdır. Bu eserde kendi çocukluğunda yaşadığı rahatsızlığı konu edinmiştir. Eserin okuyan insanlarda kuvvetli bir tesir bırakması ve psikolojik yönünün çok kuvvetli olması bu eseri başarılı kılmıştır.

Edebi eserlerini büyük ağırlıkla roman türünde Peyami Safa’nın edebiyatımızdaki önemli yeri bu romanların başarısından gelmektedir. Romanların listesi şu şekildedir:

• Gençliğimiz
• Şimşek
• Sözde Kızlar
• Mahşer
• Bir Akşamdı
• Süngülerin Gölgesinde
• Bir Genç Kız Kalbinin Cürmü
• Canan
• Dokuzuncu Hariciye Koğuşu
• Fatih-Harbiye
• Attilâ
• Bir Tereddüdün Romanı
• Matmazel Noraliya’nın Koltuğu
• Yalnızız
• Biz İnsanlar

Bu eserlerden Biz İnsanlar, Dokucuncu Hariciye Koğuşu, Fatih Harbiye, Sözde Kızlar ve Yalnızız adlı romanlar ön plana çıkmıştır. Romanlarında insaoğlunun iç durumunu sentezleyen ve bunu okucuya başarıyla aktaran bir profil bulunmaktadır. Ayrıca batılaşan bir toplumda doğu batı arasında kalan insanın bunalımı da konu edinmiştir.

Peyami Safa siyasi düşünceleriyle de ön plana çıkmıştır. Kendi döneminde muhafazakarlık yönü olan bir çizgi takip etmiştir. Sol görüşlü edebiyatçıları köşesinden ağır dille eleştirmiştir. İkinci dünya savaşı yıllarında yazılarında Nazi partisini destekleyici bir tutum da görülmüştür. Peyami Safa’nın başarılı romanlarına rağmen yeterince tanınmadığı da bir gerçektir. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu adlı eseri bir klasik olmasaydı belki de bu yazarı tanıyanların sayısı çok daha az olacaktı. Oysa bu roman dışındaki eserleri de Peyami Safa’yı Türk Edebiyatı için çok önemli biri yapmaktadır.

Peyami Safa Server Bedi takma adını kullanmıştır. Aynı zamanda yetim olduğu için “Yetim-i Safa” lakabıyla da anılmıştır.