Pisagor’un Dünya’nın Şekli ile İlgili Görüşleri
|Üzerinde yaşadığımız Dünya’nın nasıl bir şekle sahip olduğu insanlar için en temel sorulardan biri olmuştur. Söz konusu Pisagor gibi büyük bilim adamları olunca da bu konuda parlak fikirler binlerce yıl önce ortaya konmuştur. Bu yazıda Pisagor tarafından Dünya’nın şekli ile ilgili ortaya konulan görüşler üzerinde duracağız.
Pisagor tarihte (M.Ö. 590’lı yıllar) Dünyanın yuvarlak olduğunu ve güneş etrafında döndüğü ileri süren ilk bilim insandır. Ancak bu görüşleri ondan çok uzun yıllar sonra kanıtlanmıştır.
Pisagor , MÖ 570 – MÖ 495 yılları arasında yaşamış İyonyalı matematikçidir. Asıl uğraş alanı matematik olmakla birlikte doğa ile ilgilenmiş ve çeşitli fikirler ortaya koymuştur.
Pisagor Dünya’nın şekli ile ilgili neler yapmıştır tam olarak elimizde detaylı bilgiler bulunmuyor. Ancak nasıl gözlemler ve ne tür çalışmalar yapmışsa bunun temelinde matematik ve geometri olduğu aşikardır. Çünkü Pisagor’dan önce Dünya’nın merkezde olduğu, Güneş ve Ay’ın Dünya etrafında döndüğü düşünülmekteydi.
Pisagor Dünya merkezli evren teorisini terk etmiş ve Dünya’nın da bir şeyin etrafında döndüğünü ileri sürmüştür. Bunu yaparken geometri konusunda geliştirdiği teoremleri kullanmıştır. Pisagor’un haklı olduğu yüzyıllar sonra kanıtlanmıştır.
Diğer Bilim İnsanlarının Dünya’nın Şekli ile İlgili Görüşleri
Pisagor, Dünya’nın şekliyle ilgili görüş belirten tek kişi değildir. Zaman zaman ortaya çıkan parlak bilim insanları bu konuda çalışmalarıyla çeşitli sonuçlara ulaşmıştır.
Thales: Milattan önce 6. yüzyılda bugün Aydın ilimizde bulunan Milet’te yaşamıştır. Geometriyle ilgili önemli çalışmaları olan büyük bir bilim insanıdır. Dünya’nın daire olduğu ve etrafının surlarla sarılı olduğu fikrini ileri sürmüştür.
Aristo: Pisagor’dan 2 yüzyıl sonra yaşamıştır. Ondan sonra ilk kez Dünya’nın küresel olduğunu ispatlamıştır. Aristo aynı zamanda çok büyük bir doğa bilimcisi ve filozoftur.
Biruni: 10. ve 11. yüzyılda yaşamış Müslüman bir bilim insanıdır. Dünya’nın küresel olduğu sonucuna ulamış ve gezegenimizin çapını oldukça küçük bir hatayla hesaplamayı başarmıştır. Ayrıca Amerika kıtasının var olması gerektiğini kıta keşfedilmeden 5 asır önce ifade etmiştir.
İdrisi: 12. yüzyılda yaşamış bir bilim insanıdır. Dünya’nın küresel olduğunu düşünmüş ve sahip olduğu bilgilerle Dünya haritası çizmiştir.
Kopernik: 1473 – 1543 yılları arasında yaşamış bir bilim insanıdır. Dünya’nın ve diğer gezegenlerin Güneş etrafında döndüğünü ileri sürmüştür. Bu görüşleri nedeniyle cezalandırılmıştır.
Galileo Galilei: 1564 – 1642 yılları arasında yaşamıştır. Teleskopu geliştirerek astronomik gözlemler yapmış ve Kopernik’in haklı olduğunu ifade etmiştir.
Ferdinand Macellean: Bir gezgin olan Macellan, dünyanın çevresini dolaşmış ve aynı noktaya döndüğü için Dünya’nın yuvarlak olduğunu ispatlamıştır. Aynı zamanda bu yolculukta ölçüm yapmış ve Dünya’nın çevresinin uzunluğunu da ortaya koymuştur.
Geçmişte Dünyanın şeklinin küreye benzediğini savunan bilim insanları kimlerdir öğrendik. Bu bilim insanları yaptıkları gözlemler ve çalışmalarla daha o zamanlar doğru bilgiyi elde etmişlerdir. İyonyalı matematikçi Pisagor ise bunlardan biridir. Pisagor ayrıca Pisagor Teoremi olarak bilinen ve geometrinin temeli sayılar teorimi de ortaya koymuştur.