Polizom (Poliribozom) Nedir, Ne İşe Yarar?
|Hücredeki en önemi faaliyetlerden biri protein sentezidir. Protein senteziyle sorumlu organel ise ribozomdur. Daha önce ribozom ne işe yarar yarısında ribozomun işlevini ve özelliklerini tartışmıştık. Bu yazıda protein senteziyle ilgili olan polizom, diğer adıyla poliribozom üzerinde duracağız. Polizom ne işe yarar anlamak için polizom nedir bilmek gerekir.
Hücrede aynı proteinden çok sayıda üretmek için aynı mRNA’ya birden fazla ribozomun bağlanmasıyla ortaya çıkan yapıya poliribozom, diğer adıyla polizom denir.
Tanımından da anlaşılacağı gibi polizom proteinin çok sayıda ve hızlı bir şekilde üretilmesini sağlar. Hücrede yoğun olarak kullanılan proteinler polizomlarda sentezlenebilir.
Polizom Özellikleri
Hücrenin aynı proteine olan ihtiyacına göre polizomda bulunan ribozom sayısı değişkenlik gösterebilir. Polizom nerede bulunur derseniz protein sentezi ihtiyacı yüksek olan hücrelerde diye cevap verebiliriz.
Protein sentezi için mRNA yani mesajcı RNA DNA’dan gelen koda göre gerçekleşmektedir. Bu kodu göndererek DNA üretilmesi gereken proteini ribozomlara üreterek hücreyi yönetir. Hücrede proteinler enzim olarak da kullanıldığı için birçok metabolik faaliyetin gerçekleşmesi için proteinin sentezlenmesi gerekir.
İşte bu şekilde genetik bilgiyle gelen mRNA’ya birden fazla ribozom bağlandığı zaman aynı zamanda, aynı proteinden birden fazla sentezlenebilir.
Normalde de mRNA aynı ribozomda birden fazla defa kullanılabilir. Ancak aynı anda ribozomların bağlanması hızlı üretim için önemlidir.
Polizom ile ilgili bilgilerimiz yüksek özellikli ve büyütme oranı çok yüksek mikroskopların keşfedilmesiyle ortaya çıkmıştır.
İyi gunler, polizom bir polipeptid molekülünün sentezi için gerekli olan enerjiden tasarruf sağlar mı?
Merhabalar. Polizomların enerji tasarrufu sağlayıp sağlamadığıyla ilgili yayımlanmış bir çalışma bilmiyoruz. Poliribozomda amaç enerji tasarrufundan çok hızlı üretim yapmaktır. Bu da polipeptid sentezinde verimliliği arttırmaktadır. Verimliliğin artması da toplam harcanan zaman ve enerjinin azalması olarak yorumlanabilir. Ancak yine de bunu net olarak ifade etmek için kanıta ihtiyaç vardır.