Prokaryot ve Ökaryot Hücrelerin Karşılaştırılması

Dünya üzerinde yaşayan bütün canlılar ya prokatyot ya da ökaryot hücre yapısına sahiptir. Bu açıdan canlılar ikiye ayrılmıştır. Prokaryot hücre yapısı daha basitken ökaryot hücre yapısı daha gelişkindir. Bu yazıda prokaryot ve ökaryot hücrelerin karşılaştırılması üzerinde duracağız.

Tablo şeklinde karşılaştırmaya geçmeden önce canlı alemlerinden hangileri prokaryot, hangileri ökaryot hücreye sahiptir aşağıdaki görselde görelim.

Görüldüğü gibi prokaryot hücrelere sahip canlılar bakteri ve arkeler gibi tek hücreli canlılardır. Buna karşın gelişkin canlılar ökaryot hücrelerden oluşmaktadır.

Prokaryot ve Ökaryot Karşılaştırması

Aşağıdaki tablo her iki hücre tipinin özelliklerini karşılaştırmada oldukça fayda sağlayacaktır.

Prokaryot	Ökaryot
Basit yapılıdır.	Gelişkin yapılıdır.
Zarlı organel bulundurmaz.	Zarlı organelleri vardır.
Çekirdeği yoktur.	Zarla çevrili çekirdeği vardır.
Hücreler küçük boyuttadır.	Hücreler daha büyük boyuttadır.
DNA ve RNA sitoplazmada dağınıktır.	DNA ve RNA belirli yerlerde bulunur.
Sitoplazma basittir.	Sitoplazmada birçok yapı bulunur.
Hücre iskeleti basittir.	Mikrotübül, mikrofilament ve ara filament hücre iskeletini oluşturur.
Mayoz bölünme görülmez.	Mayoz bölünme görülebilir.

Yukarıdaki karşılaştırma tablosunda görüldüğü gibi iki hücre tipi arasında büyük farklılıklar görülmektedir. Prokaryot hücre basit yapılı olduğu için çizimi de kolaydır. Zar ve sitoplazma dışında belirgin yapılar çok görülmez. Ancak ökaryot hücrede birçok yapı ve organel bulunmaktadır.

Prokarot ve Ökaryot Hücre Örnekleri

Daha önce ökaryot ve prokaryot hücre yazısında bu iki hücreyi taşıyan canlılara örnek vermiştik. Şimdi de iki hücre tipinin karşılaştırılmasını anlamak açısından bu hücrelere örnek verelim.

Prokaryot hücreler yalnızca tek hücreli canlılarda görülmektedir. Bu nedenle verilecek örnek bakteri ve arke canlısıdır. Bu canlılar kendileri tek bir prokaryot hücreden oluşmuşlardır. Ancak şunu unutmamak gerekir ki her tek hücreli canlı prokaryot değildir. Protista alemi tek hücreli ökaryot canlılardan oluşmaktadır.

Ökaryot hücrelere şu örnekler verilebilir:

• Öglena, amip, paramesyum gibi protista alemindeki hücreler
• Bitki hücresi
• Mantar hücresi
• Hayvan hücresi

Bitki, hayvan ve mantarların bütün hücreleri ökaryot yapıdadır. Bir canlıda hem ökaryot hem de prokaryot hücre bir arada bulunmaz. Bu iki hücre tipi tamamen farklı alemlerde bulunmaktadır.

Prokaryot ve Ökaryot Hücrelerin Ortak Özellikleri

Yukarıda prokaryot ve ökaryot hücreleri karşılaştırırken sadece farklar üzerinde durduk. Şimdi de bu hücrelerin ortak özellikleri üzerinde duralım.

• Her iki hücre tipinde de hücre zarı bulunur.
• Bütün hücrelerde nükleik asit bulunur.
• Hepsinde solunum reaksiyonları görülür.
• Her iki hücre tipinde de belirli bir yaşam döngüsü vardır.
• Mayoz bölünme her iki hücre tipinde de görülür.
• Bütün hücrelerin sitoplazması ve ribozomu vardır.

Yukarıda görüldüğü gibi prokaryot ve ökaryot hücre bazı ortak noktalara sahiptir. İki hücre tipinin ortak organelleri ise ribozomdur. Prokaryot hücre zarlı organelleri barındırmaz ancak bütün hücrelerde ribozom bulunur.