Rutherford Atom Modeli ve Özellikleri

Atom teorisi modern kimyanın temelidir. Bu teorinin temeli de bütün maddelerin atom adı verilen küçük alt birimlerden oluşmasıdır. Rutherford atom modeli modern atom teorisinin gelişmesinde önemli bir basamaktır.

Bu basamaklardan ilkini Dalton atmıştır. Daha sonra Thomson atom modeli ile Dalton’un modeli daha ileriye taşınmıştır. Rutherford atom modeli ise bir adım daha öteye geçmiştir. Bu yazıda Rutherford atom modeli ve özellikleri üzerinde duracağız.

Rutherford atom modeline göre atom büyük oranda boşluktan meydana gelmiştir. Elektronların pozitif yüklü çekirdeğin çevresinde döndüğünü ileri sürer. Bu modelde elektronların belirli bir yörüngeleri vardır ve bunu takip ederler.

Modelin Geliştirilmesi

20. yüzyılın başında İngilterede Yeni Zellanda asıllı Ernest Rutherford genellikle radyoaktiflik üzerinde durmaktaydı. Hatta radyoaktivite üzerindeki çalışmaları sayesinde 1908 yılında Nobel ödülü kazanmıştır.

1897 yılında ortaya çıkan Thomson modeli epey bir ilerleme ortaya koymuştu. Çünkü pozitif ve negatif yüklerden söz ediliyordu. Ancak bu modelde elektronların rastgele bir şekilde pozitif yüklü protonlarla bir arada durduğunu öne sürmekteydi. Rutherford atom modeli ile atomda çekirdek kavramı hayatımıza girmiştir.

Çekirdek fikrinin geliştirilmesi altın levha deneyiyle olmuştur. Altın levhaya pozitif yüklü alfa parçacıklarını gönderdiklerinde bazılarının düz geçmediğini ve saptığını gördü. Ancak parçacıklardan çoğu geçebiliyordu. Buna göre atomun çoğu boşluktan oluşmalıdır. Ancak çekirdek dediğimiz bölge atomun hacimce çok az bir bölümünü işgal etmekte ve pozitif yükleri bir arada bulundurmaktadır.

Maddeler Halinde Rautherford Atom Modeli

Rutherford atom modeli doğruları ve yanlışları ile maddeler halinde şöyle sıralanabilir:

• Atom büyük oranda boşluktan oluşmuştur.
• Atomun merkezinde bulanan çekirdekte pozitif yükler birikmiştir.
• Çekirdeğin kapladığı hacim atomun içinde küçük bir hacimdir.
• Atomun kütlesinin yarısı çekirdekteki protonlardan kaynaklanmaktadır.

Rutherford atom modeli özet olarak bu şekildedir. Buradaki temel fark çekirdek kavramıdır. Atomda pozitif yüklerin çekirdek kısmında toplanmış olması atom fikri açısından büyük bir yeniliktir.

Rutherford Atom Modeli Eksiklikleri

Rutherford atom modeli doğruları barındırdığı gibi modelin çeşitli yanlışları da vardır. Atom modelinin eksik bıraktığı bazı noktaları sayalım.

• Rutherford’a göre elektronlar belirli bir yörüngeyi takip ederler yani düzenli hareket ederlerdi. Ancak elektron davranışları da karmaşıktır. Elektronun bulunacağı yer kolaylıkla öngörülemez.
• Protonların atom kütlesinin yarısını oluşturduğu fark edilmiş ancak nötronlar tarif edilmemiştir.
• Atomun yaydığı spektrumlar açıklanamamıştır. Bu nedenle daha farklı modellerin geliştirilmesi söz konusu olmuştur.

Rutherford modeli 1912 yılında ortaya çıkmış ancak hemen 1 sene sonra 1913 yılında Bohr atom modeli daha gelişkin bir model olarak hayatımıza girmiştir.