Saf Maddeler Nelerdir?

Kimyada maddeleri sınıflandırmak oldukça önemlidir. Bu sınıflandırma türlerinden biri de maddenin saf olup olmamasıyla ilgilidir. Bu yazıda saf madde nedir ve saf maddeler nelerdir konusu üzerinde duracak ve önemli bilgiler vereceğiz.

Her yerde aynı özelliği gösteren, yapısından birden fazla bileşik içermeyen maddelere saf madde denir.  Element ve bileşikler saf maddedir.

Saf madde denince aklımıza element ve bileşikler gelmelidir. Bunun dışında kalanlar ise karışımdır. Karışımlar saf madde değildir.

Saf maddelerle ilgili bu bilgiler 4. sınıf müfredatından itibaren sürekli karşımıza çıktığı için öğrenilmesi önemlidir.

 Saf Maddelerin Özellikleri

Saf maddeler nelerdir öğrendik. Şimdi de saf maddenin özellikleri üzerinde duralım.

Saf madde özellikleri maddeler halinde şöyle sıralanır:

• Tek tür tanecik içerirler.
• Element ya da bileşikler birer saf maddedir.
• Fiziksel yollarla parçalarına ayrılmazlar. Ancak kimyasal yöntemler kullanmak gerekir.
• Saf maddeler homojendir. Ancak her homojen madde saf madde değildir.
• Saf maddelerin belirli bir erime ve kaynama noktası bulunur. Bu noktalar ayırt edici özelliktir.
• Saf maddeler erirken ya da kaynarken sıcaklıkları sabit kalır.
• Öz kütle, öz ısı gibi değerler saf maddeler için ayırt edicidir.

Karışımlar homojen dahi olsalar saf madde değildir. Çünkü birden fazla madde içermektedirler.

Saf Maddelere Örnekler

Saf maddelerin genel özelliklerini de verdik. Hava saf madde midir ya da oksijen saf madde midir gibi sorular çok sık görüyoruz. Saf maddelere örnekler vererek bilgimizi pekiştirelim.

• Saf su
• Sofra tuzu
• Amonyak
• Oksijen
• Karbondioksit
• Altın
• Gümüş
• Demir
• Bakır
• Platin
• Sodyum
• Potasyum
• Magnezyum
• Klor
• Hidrojen
• Helyum
• Tuz ruhu
• Saf çamaşır suyu

Birçok maddenin saf hali saf madde iken bir şey karıştırdığında saf madde olma özelliğini yitirir. Örneğin sade halde su saf maddedir. Ancak suya bir şeyler karışırsa saf madde olma özelliği kaybolur.

Saf olan bir maddeye başka bir şey ekleyerek saflığını yitirmesini sağlamaya safsızlaştırma denir. Bir karışımı ayırarak saf madde elde etmeye ise saflaştırma denir.

Element ve Bileşikler

Yukarıda da belirttiğimiz gibi elementler ve bileşikler saf maddelerdir. Bu iki maddenin farkını ortaya koyalım.

Elementler tek çeşit atomdan oluşurlar. Örneğin demir bir elementtir. Demirin içerisinde sadece demir atomları bulunmaktadır. Elementler sembolle gösterilir. Aynı örnek üzerinden gidersek “Fe” sembolü demir elementinin sembolüdür.

Bileşiklerde birden fazla atom türü bulunur. Bu atomlar bağlanarak bileşikleri oluşturur. Dolayısıyla bileşikler elementlerin bir araya gelmesiyle oluşur. Ancak bileşikleri oluşturan elementler birbirlerine çok sıkı bağlıdır. Bu bağ fiziksel yolla koparılmaz. Ancak kimyasal tepkime gereklidir.

Element ve bileşiklerin her ikisi de saf maddedir. Element ve bileşik özelliklerini detaylı incelemek için aşağıda paylaştığımız iki konu başlığına bakmanız gerekir:

• Element nedir
• Bileşik nedir

Bilinen aksine su bir element değil bir bileşiktir. Bileşikler sembollerle değil formüllerle gösterilir. Suyun formülü de H₂O şeklindedir. Bu da 2 hidrojen atomu ve 1 oksijen atomunun bir araya gelmesi demektir. Görüldüğü gibi bileşiklerde birden fazla çeşit atom türü bulunur.