Substrat Düzeyinde Fosforilasyon

Canlıların hayatta kalabilmesi için sürekli olarak bazı biyokimyasal faaliyetleri gerçekleştirmesi gerekir. Fosforilasyon da bu biyokimyasal reaksiyonların en temelidir. Bu yazıda fosforilasyon çeşitlerinden substrat düzeyinde fosforilasyon üzerinde duracağız.

Önce temel olarak fosforilasyon ve defosforilasyon nedir hatırlayalım. Ardından detaylara inelim.

Daha önce fosforilasyon nedir adlı yazıda bu tanımlamaları yapmıştık. Ayrıca fosforilasyon çeşitleri konusunda da fosforilasyon türlerini ve özelliklerini açıklamıştık.

Substrat Düzeyinde Fosforilasyon Hakkında Bilgiler

Bütün canlılar enerji elde etmek için solunum yapar. Canlıların kullandığı organik enerji molekülü ise ATP’dir. ATP elde etmek için canlılar fosforilasyon reaksiyonları gerçekleştirmek zorundadır. Glikoliz reaksiyonları bütün canlılarda ortak olarak gerçekleşir.

Glikoliz ve krebs döngüsünde de enerji substrat düzeyinde gerçekleştiği için substrat düzeyinde fosforilasyon bütün canlılarda gerçekleşen bir enerji elde etme işlemidir.

Ayrıca krebs döngüsü ökaryot hücrelerin mitokondri organelinde gerçekleştiği için mitokondri içinde de substrat düzeyinde fosforilasyon gerçekleşir yorumunu yapabiliriz.

Bunu iyi anlayabilmek için öncelikle substrat nedir iyi bilmek gerekir. Enzimlerin etkilediği organik moleküllere substrat denir. Örneğin glikoz bir substrattır.

Substrat düzeyinde fosforilasyon özellikleri maddeler halinde şöyle sıralanabilir:

• ATP elde etmek için gerçekleştirilen bir biyokimyasal reaksiyon çeşididir.
• Tüm canlılarda ve tüm solunum çeşitlerinde görülür.
• Enerji açısından oksidatif fosforilasyona göre daha düşük verimlidir.
• Oksijensiz ortamda da gerçekleşir.

Konuyla İlgili Sık Sorulan Sorular

Konuyu ne kadar anlatsak da bazı soruların cevaplanması bilgilerin tekrar edilmesi açısından çok yararlı olacaktır. Öğrenciler tarafından en çok sorulan sorulara cevap vermemiz yeterli olacaktır.

Substrat düzeyinde fosforilasyon mitokondri içerisinde  de görülür mü?

Mitokondri esasen oksijenli solunum için bir organel olsa dahi krebs evresinde substrat düzeyinde enerji elde edilir. Ökaryot canlılarda mitokondride krebs görüldüğüne göre mitokondride de bu reaksiyonlar olur.

Fosforilasyon tüm canlılarda ortak mıdır?

Evet ortaktır. Bütün canlılar enerji elde etmek zorundadır.

Substrat düzeyinde ve oksidatif fosforilasyonun farkı nedir?

İki süreçte farklı reaksiyonlar ve enzimler kullanılır. Oksidatif fosforilasyonda oksijen elektron tutucusu olarak kullanılır ve enerji verimi daha yüksektir.

Substrat düzeyinde fosforilasyon hücre içinde nerede gerçekleşir?

Glikoliz solunumun ilk ve en temel reaksiyonudur. Burada substrat düzeyinde enerji elde edilmektedir. Glikoliz organeli dahi bulunmayan basit hücrelerde bile ortaktır. Yani ekstra bir organele gerek yoktur. Sitoplazmada serbest olarak gerçekleşir.

Kaynak: webders