Transgresyon

Yaşadığımız dünyayı şekillendiren kuvvetleri iç kuvvetler ve dış kuvvetler olarak ikiye ayırmaktayız. İç kuvvetlerden epirojenez dediğimiz kuvvetler kıta oluşumu meydana gelir. Burada epirojenik hareketler sonucu meydana gelen transgresyon üzerinde duracağız.  Önce transgresyon nedir kısaca söyleyelim. Ardından isteyenler için biraz daha detay verebiliriz.

Epirojenik hareket sonucu kara kütlesinin çökmesiyle denizlerin karaya doğru ilerleyip genişlemesine transgresyon yani deniz ilerlemesi denir.

Transgresyon olabilmesi için kara alçalması gerekir. Kara alçalması sonucu deniz karaya doğru ilerler. Bu olayın tersine ise regresyon yani deniz gerilemesi denir.

Transgresyon Nasıl Gerçekleşir?

Transgresyona neden olan kuvvet iç kuvvetlerdir. Kara yükünün artması karaların çökmesine yani Sima katmanına batmasına neden olur. Kara yükünün artması ise volkanik faaliyetlerle çıkan maddeler ya da soğuk dönemde buzul oluşumu nedeniyle olabilir.

Yukarıda transgresyon ve regresyon olayları gösterilmiştir. Jeoloji ve doğal olarak coğrafya tarafından incelenen bu iki süreç dünyadaki kara ve deniz dağılımlarını önemli ölçüde etkiler.

Bazı durumlarda transgresyon ve regresyon olayları düzenli olarak birbirini takip eder. Bunun nedeni buzullardır. Buzul oluşumuyla kara çökerken buzulların yok olmasıyla karalar tekrar yükselir. Karanın yükselmesi ise denizin tekrar geri çekilmesi anlamına gelir.

Transgresyon ve regresyon olayları ile;

• Kıyı çizgisi zamanla değişir.
• Kara ve deniz alanları değişir.
• Sahiller su altında kalır.
• Sahildeki kumlar ile deniz birleşince yeni tabakalar ortaya çıkar.

Karanın alçalıp yükselmesi Sima tabakasına batıp çıkmasına manasına gelmektedir. Batıp çıkarak karaların oluşturduğu dengeye ise izostatik denge denir.

İzostatik dengeye etki eden faktörler iç kuvvetlerdir. Transgresyon ve regresyon olayları da iç kuvvetler etkisiyle gerçekleşir. Bu iki süreçle deniz karaya doğru ilerler ya da deniz karadan geri çekilir. Deniz ilerledikçe kara alanları daralır. Deniz geri çekilince ise kara alanları genişler.