Turba Nedir?

Turba zamanla çürüyen bitkilerin toprak içerisinde kömürleşmesidir. Kömürleşme dediğimiz olay zaten organik bileşiklerin uzun yıllar basınç altında katı fosil yakıta dönüşmesidir. Ancak turba bitki ve yosunların toprak altında kalmasıyla oluşur. Kısa sürede oluştuğu için kalitesiz bir kömürdür. Hatta karbon oranı düşük olduğu için kömür bile sayılmayabilir.

Turba nedir kısaca anladık. “Bitki kömürü” olarak da anılan turbanın diğer adı “torf” şeklindedir.

Turba ve diğer kömür türlerine kömür çeşitleri adlı yazıda kısaca değinmiştik.

Turbanın Özellikleri

Turba için özellikleri maddeler halinde şöyle sıralayabiliriz:

• Bataklıklarda bitki artıklarının uzun yıllar birikmesiyle oluşur.
• Kömürleşmenin ilk aşamasıdır.
• Turba tam olarak kömür özellikleri göstermez.
• Karbon oranı %25-60 aralığında civarında değişiklik gösterir.
• Karbon oranı düşük olduğu için enerji verimi açısından kalitesizdir.
• Aynı zamanda su içerdiği için yakılmadan önce kurutulması gerekir.
• Ekonomisi gelişmeyen coğrafyalarda turba kömürü yakıt olarak kullanılmaktadır.

Turbanın kullanım alanlarına bakarsak genellikle yaygın bulunan yerlerde yakıt olarak kullanıldığını görmekteyiz. Ayrıca alkol yapımında da kullanınımı yaygındır. Alkol üretiminde arpayı kurutmak için fırınlarda turba yakılır. Turbanın ısısı ve buharı sayesinde malt malzemesi kurutulur.

Turba Nerede Bulunur?

Oluşumu nispeten kolay olduğu için turba kömürü yaygın olarak bulunur. Ancak fazla olduğun coğrafya üzerinde durursak en yaygın olduğu yer İskoçyadır diyebiliriz.  İskoçya’da büyük turba alanları bulunmaktadır.

Dünya’da turba çıkarılan yerlere turba madeni denir. Yeşilliklerin biriktiği bataklıklar birer turba madenidir. Ancak turba kömürü genellikle diğer kömür çeşitleri kadar derinlerde bulunmaz. Bu nedenle elde edilmesi nispeten daha kolaydır.

Turba kömürü yandığı zaman önemli bir kimyasal bileşik olan fenol ortaya çıkmaktadır. Turbanın bir üst kalitesi linyit kömürüdür. En üst kalite kömür ise antrasittir.

Not: Daha uzun süre basınç altında kalması sonucu turba linyit kömürüne dönülebilmektedir. Yani dönüşümü bitki ve yosun → turba → linyit şeklinde gösterebiliriz.