Tuz Eklenince Buz Nasıl Soğur?

Tuz ile buzu karıştırınca çok ilignç kimyasal durumlar ortaya çıkar. Tuzun buz eritmede kullanıldığını biliyoruz. Kışın yollar karla kaplandığında belediyeler tarafından yollarda tuzlama çalışmaları yapılır. Yollara dökülen bu tuz sadece karı eritmekle kalmaz aynı zamanda yolda meydana gelebilecek yeni kar birikmesi veya buzlanmaya da çözüm olur. Buna rağmen şöyle ilginç bir gerçek de vardır. Buz parçasını saf suya veya tuzlu suya koyduğunuzda tuzlu suda daha yavaş eridiğini görürsünüz. Aynı zamanda tuzlu suya koyduğunuzda su daha da soğuk hale gelir. Peki tuz buzu daha soğuk hale getiriyorsa nasıl oluyor da kar ve buzun erimesine yol açıyor? İşte burada üzerinde konuşmamız gereken ilginç bilimsel gerçekler devreye giriyor.

Tuz Erime Noktasını Düşürür

Tuzun karı eritmedeki en önemli işlevi suyun safsızlığını bozarak buzun erime noktasını düşürmek olur. Dikkat ederseniz kışın kar tuttuğunda bazen haftalarca o kar yerde kalır. Oysa normalde kar hızlı eriyen bir şeydir. Bunun sebebi ortam sıcaklığının da kar seviyesinde düşük olmasıdır. Mesela 20 derece sıcaklıktaki bir ortama 0 derecedeki bir buzu getirirseniz aradaki sıcaklık farkı ısı transferine neden olacaktır. Böylece buz rahatlıkla eriyecektir. Ancak 0 derece bir ortamda 0 derece buz erimeyecektir. İşte kış aylarında da sıcaklıklar karın sıcaklığına yakın dolaylarda durduğu için kar erimemektedir. Mesela kar -2 derecede eriyorsa ve ortam sıcaklığı -5 derecedeyse o zaman  kar erimez. Ancak tuzlama çalışması karın erime noktalasını düşürür. Kar -10 derecede bile erir hale geldiği için -5 derecede kar sıvı hale gelir. Sıvı hale gelen kar da akıp kaybolur. Tuz erime noktasının düşürerek karın erimesine yol açar.

Şimdi gelelim tuz eklenince buz neden soğur sorusunun yanıtına. Tuzlamayla karın nasıl eridiğini anladık. Yine aynı örnek üzerinden giderek bu durumu açıklayabiliriz. Karın veya kristal yapıdaki buzun erime noktasının düşmesi demek buzun erimek için daha düşük sıcaklığa ulaşmasını gerektirir. Maddeler düzensizliğe eğilim içerisinde oldukları için erime ve hatta buharlaşmaya eğilimlidirler. Erime noktası -10 dereceye düşen bir buzun -5 derecede eriyemeyeceği aşikardır. Ancak siz ortamı -20 derece sıcaklığa düşürürseniz o zaman buz erir. Şimdi erime noktası -10’a düştüğünde buz erimek için -5’ten önce -10’a doğru düşecek sonra eriyecektir. Böylece -10 derece sıcaklıkta da buz elde etmiş oluruz. Tuz eklenince buzun soğumasının mantığı budur.