Viskoziteyi Etkileyen Faktörler
9. sınıf kimya müfredatında sıvıların özelliklerini gördüğümüzde bu özelliklerden birinin viskozite olduğunu öğrenmekteyiz. Bu yazıda viskoziteyi etkileyen faktörler nelerdir göreceğiz. Ancak öncesinde dilerseniz viskozite nedir sorusunu kısaca yanıtlayalım.
Sıvılarda moleküller katılardaki gibi sıkı değildir. Arada bulunan boşluklardan sıvı molekülleri birbirleri üzerinde kayar. Bu kayma hareketinden dolayı sıvılar akışkan özellik gösterir. Bir sıvının akmasına gösterilen dirence ise viskozite denir.
Kısacası akışkanlık ve viskozite birbirinin zıttı kavramlardır. Bir sıvının viskozitesi ne kadar yüksekse o kadar zor akar.
Viskozite Nelere Bağlıdır?
Viskoziteyi etkileye faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Sıvının cinsi
- Sıcaklık
Şimdi bunları açıklamaya çalışalım.
Sıvının Cinsinin Viskoziteye Etkisi
Her sıvının kendine ait viskozitesi vardır. Viskozite sıvılar için ayırt edici bir özelliktir. Sıvının cinsi şu açıdan önemlidir. Her sıvının moleküllerinin arasındaki etkileşim farklıdır. Bu nedenle her sıvının viskozite katsayısı da farklı olacaktır.
Tanecikler arası etkileşimin viskoziteye etkisi nasıldır?
Tanecikler yani moleküller arasındaki etkileşim arttıkça molekülün hareket etmesi zorlaşır. Bu nedenle akışkanlık azalır. Yani viskozite artar.
Molekül kütlesi viskoziteyi etkiler mi?
Molekül kütlesi de yine moleküller arasındaki çekim kuvvetini etkiler. Özellikle büyük kütleli ve dallanmış organik moleküllerde tanecik etkileşimi fazladır. Bu nedenle bu maddelerin de viskoziteleri yüksektir.
Demek ki tanecikler arası etkileşim ve molekül kütlesi arttıkça viskozite artar. Sıvının saflığı viskoziteyi etkiler mi? Bunu de yukarıdaki mantığa göre siz araştırın.
Sıcaklığın Viskoziteye Etkisi
Sıcaklık arttığı zaman ne olur? Moleküller daha çok hareket etme eğilimi gösterir ve birbirinden uzaklaşır. Bu da tanecikler arasındaki etkileşimi azaltacaktır. Öyleyse sıvı sıcakken daha akışkan olacaktır.
Kısacası sıcaklık viskoziteyi azaltan bir faktördür.
Soğukken viskoz olan yani pek akmayan bal, reçel gibi maddeleri ısıtırsak yani sıcaklıklarını arttırırsak daha akışkan hale gelirler. Soğuk maddelerin akışkanlığı daha azdır.
Viskoziteyi Etkileyen Faktörler ile İlgili Sorular
Biraz sorulara bakarak öğrendiklerimizi pekiştirelim.
Soru 1: Aynı sıcaklıkta motor yağı, Zeytin yağı ve alkol maddelerini viskozitesi büyük olandan küçük olana doğru sıralayınız.
Çözüm: Burada sıcaklıklar aynı olduğu için sıvının cinsi tek faktördür. Sıvının moleküllerinin büyüklüğü, moleküllerin geometrik yapısı gibi faktörler viskoziteye etki eder. Motor yağlarının temel özelliği viskozitelerinin yüksek olmasıdır. Böylece yüzeyde kalabilirler.
Zeytin yağı ve alkolü kıyasladığımızda ise zeytin yağı daha viskoz özellik gösterir. Alkol ise oldukça akışkandır. Öyleyse viskozite değerleri motor yağı > Zeytin yağı > alkol olur.
Soru 2: Muslukları kapalı iki ayrı kapta aynı cins reçel bulunmaktadır. Birinci kap T1 sıcaklığında ikincisi ise T2 sıcaklığındadır. Musluklar açılınca birinci kaptaki reçelin hepsi aktığında ikinci kaptaki reçelin birazının daha kaldığını görülmektedir. Buna göre T1 ve T2 arasındaki ilişki nasıl olur?
Çözüm: Sıcaklığı yüksek olan daha akışkandır. Birinci kap daha akışkan özellik gösterdiğine göre T1 > T2 demektir.
Soru 3: Aşağıdakilerden hangisi viskoziteyi arttıran bir faktör değildir?
A) Sıvının sıcaklığının yüksek olması
B) Sıvının moleküllerinin büyük olması
C) Sıvının moleküllerinin dallanmış olması
D) Sıvıda moleküller arası etkileşimin fazla olması
E) Sıvı moleküllerinin sürtünme katsayısının fazla olması
Çözüm: Büyük moleküller, yüksek etkileşimli moleküller viskoziteyi arttır. Moleküllerin dallanması da etkileşimi arttırdığından viskoziteyi arttır. Sürtünme fazlaysa akıcılık azdır. Yani viskozite artar. Ancak sıcaklığın yüksek olması viskoziteyi azaltır. Cevap A seçeneğidir.
Ilgili YAZILAR
Yazar Hakkinda Bilgi
admin
notbu.net
