Onkotik Basınç Nedir?

Vücudumuzda sıvılar arası madde geçişinde basınç farklı büyük bir etkendir. Bu yazıda bu basınçlardan onkotik basınç nedir konusunu işlemeye çalışacağız. Onkotik basınç tıp derslerinde önemli bir kavramdır.

Kan plazmasında yer alan büyük proteinlerin oluşturduğu osmotik basında onkotik basınç denir. Onkotik basıncın diğer adı kolloid osmotik basınç şeklindedir.

Kan plazmasında bulunan proteinler büyük moleküller oldukları için hücre zarından geçip hücreye giremezler. Kan plazmasındaki protein derişimi hücrelerin arasındaki doku sıvısından epey daha fazladır. Bu nedenle proteinler önemli miktarda basınç oluşturur.

Kılcal damarlardaki kanın sahip olduğu osmotik basıncın önemli bir kısmı onkotik basınca neden olan proteinlerce oluşturur.

Onkotik basınç sıvının sahip olduğu tek basınç değildir. Bununla birlikte hidrostatik basınç da vardır.

Onkotik Basınç Azalması ve Etkileri

Plazma onkotik basıncında azalma yani kolloid osmotik basınç azalması çeşitli sonuçlar doğurur. En yaygın sonuç ödem oluşumudur.

Kanda yeterine kadar protein bulunmazsa yani kan proteinleri azalırsa bu proteinlerin neden olduğu onkotik basınç da azalacaktır. Basınç azaldığı için kanın su tutma kapasitesi azalacak ve su dokulara geçecektir. Dokulara geçen su ise ödem oluşturacaktır.

Kandan dokuya sıvı geçişi iki taraf arasında osmotik basınç seviyesi eşitleninceye kadar devam eder.

Kanda basınç oluşturup suyu tutma özelliği sağlayan en önemli protein albümin proteinidir. Albümin düşüklüğü kanda osmotik basıncın düşmesine doğrudan etki eder. Kolloid osmotik basınç düştüğü için akciğer zarları arasında ve doku sıvısında su birikir. Ayrıca karın boşluğunda da su birikmesi görülür.

Son olarak hidrostatik basınç nedir kısaca görelim. Damarlarda dolaşan sıvıların oluşturduğu basınca hidrostatik basınç denir. Damarda hidrostatik basınç yüksekse fazla su vardır demektir. Eğer damarda fazla sıvı varsa zamanla bu sıvı dokulara geçecektir. Bu da ödem oluşumunun nedenleri arasında yer alır. Böbreklerin iyi çalışmaması hidrostatik basıncın yükselmesine neden olur.