Hidrojen Bağı Örnekleri

Kimyada zayıf etkileşimler Van der Waals ve hidrojen bağları olarak ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan hidrojen bağları Van der Waals’a göre daha güçlüdür. Ancak atomların bağ yaparken oluşturduğu iyonik bağ ya da kovalent bağa göre daha zayıftır. Bu yazıda hidrojen bağı örnekleri üzerinde duracağız.

Deneylerden anlaşılmıştır ki F, O ve N atomları içeren hidrojenli bileşikleri daha yüksek sıcaklıkta kaynamaktadır. Hidrojen bağının kaynama noktasına etkisi bu şekilde keşfedilmiştir. Bu atomları içeren hidrojen bileşiklerinde hidrojen bağı bulunmaktadır.

Hidrojen bağı nedir yazısında konuyu anlatmıştık. İsterseniz örneklere geçmeden önce hidrojen bağları nasıl oluşur kısaca değinelim.

F,O,N (flor, oksijen, azot) atomları güçlü elektronegatif atomlardır. Atom çapları da küçük olduğu için bu atomların hidrojenle oluşturdukları bileşiklerde bir molekülün F, O veya N atomu ile diğer molekülün H atomu arasında elektrostatik çekim oluşur. Bu çekime hidrojen bağı denmektedir.

Hidrojen Bağı ile İlgili Örnekler

En bilindik örnekler H₂O, HF, NH₃ olmakla birlikte başka örnekler de bulunur.

Su (H₂O): Su, hidrojen bağının en bilindik örneğidir. Bağ, bir su molekülünün hidrojeni ile başka bir su molekülünün oksijen atomları arasındadır. Zaten hidrojen bağı moleküller arası bağlardır. Suda iki moleküllerin hidrojenleri arasında bağ olduğu bilgisi yanlıştır. Birinin oksijeniyle diğerinin hidrojeni arasında gerçekleşir. Suda hidrojen bağı olması buzun kristal yapıda olmasına neden olur.

Amonyak (NH₃): Hidrojen bağları bir molekülün hidrojeni ile diğerinin azotu arasında oluşur. Amonyakta oluşan hidrojen bağı oldukça zayıftır. Çünkü her azotun sadece bir tane eşleşmemiş elektron çifti vardır.

Hidroflorik asit (HF): Hidroflorik asit, normal hidrojen bağından daha da güçlü olan simetrik bir hidrojen bağı içerir. Bu bağ türü ayrıca formik asitte de vardır.

DNA: Biyoloji dersinden bunu duymuşsunuzdur zaten. Hidrojen bağları baz çiftleri arasında oluşur. Bu, DNA’ya çift sarmal şeklini verir.

Naylon: Polimerin tekrar eden birimleri arasında hidrojen bağları bulunur.

Proteinler: Proteini içeren amino asitler oksijen içerir. Burada bir amino asidin oksijeniyle diğerinin hidrojeni arasında oluşur. Hidrojen bağı proteini daha güçlü hale getirir.

Polimerler: Karbonil veya amit grupları içeren polimerler hidrojen bağları oluşturabilir. Örnekler arasında üre ve poliüretan ve doğal polimer olan selüloz bulunur. Bu moleküllerde hidrojen bağı, sağlamlığı ve erime noktasını yükseltir.

Alkol: Etanol ve diğer alkoller, hidrojen ve oksijen arasında oluşan hidrojen bağlarını içerir.

NH₃ molekülünün suda iyi çözünmesinin iki nedeni vardır. Bunlardan biri ikisinin de polar olması, diğeri ise ikisinin de hidrojen bağı içermesidir.