Maddelerin Beş Duyu Organımızla Algıladığımız Özellikleri

Boşlukta yer kaplayan ve belli bir kütlesi olan her şeye madde denir. Çevremize bakalım. Kalem, silgi, defter, çanta, ağaç, bardak, kapı, koltuk, halı gibi varlıkların tamımı maddeye örnek olarak gösterilebilir. Bu yazıda maddelerin beş duyu organımızla algıladığımız özellikleri üzerinde duracağız.

Öncelikle beş duyu organlarımız nelerdir hatırlayalım:

  1. Göz: Görme
  2. Burun: Koku alma
  3. Kulak: İşitme
  4. Dil: Tatma
  5. Deri: Dokunma, hissetme

Maddelerin ortak özellikleri olduğu gibi onları birbirinin ayırt etmemizi sağlayan ayırt edici özellikleri de vardır. İşte maddeleri niteleyen bu ayırt edici özellikleri biz duyu organlarımızla algılamaktayız.

Maddeyi Niteleyen Özellikler

Maddenin beş duyu organımızla algıladığımız özelliklerine maddeyi niteleyen özellikler denir.

Maddelerin beş duyu organımızla algıladığımız özellikleri

Maddenin Göz ile Algıladığımız Özellikleri

Göz en önemli duyu organlarımızdan biridir. Görme sayesinde çevremizi doğru algılar ve çevremizde yer alan maddeleri birbirinden ayırt ederiz. Görme duyumuzun güçlü olması sayesinde etrafımızda yer alan milyonlarca özelliği maddeyi ayırt ediyoruz.

Görme duyumuzla ayırt ettiğimiz en önemli özellikler renk ve şekil özelliklerdir. Doğadaki renkler doğanın güzelliğidir ancak tek başına renklerle maddeleri ayırt etmek zordur. Örneğin kan da kırmızıdır domates de kırmızıdır ancak ikisini gördüğümüz zaman şekil ve yapısından dolayı kolaylıkla ayırt ederiz.

Cisimlerin büyüklüğünü algıladığımız organımız gözdür. Büyük ve küçük maddeler gözümüz ile ayırt edebiliriz.

Maddenin Burun ile Algıladığımız Özellikleri

Maddeyi niteleyen özellikler arasında burunla ayırdığımız tek özellik koku özelliğidir. İnsanların koku alma kabiliyeti birbirinden farklılık gösterebilir. Bizim koku alma duyumuz sınırlı olduğu için sadece belirli derecenin üzerindeki kokuları algılayabiliriz.

Oysa köpek ve bazı hayvanların çok küçük kokuları çok uzak mesafelerden alabildikleri bilinmektedir.

Bazen maddelerin şekilleri ve renkleri benzerdir. Eğer tecrübe sahibi değilsek bu maddeleri ayırt etmekte zorlanırız. Burada da koku hissi devreye girebilir. Örneğin kahve ve kakao birbirine benzerlik gösteren maddelerdir. Ancak kokladığımız zaman farklılık gösterdiğini bilmekteyiz.

Maddenin Dil ile Algıladığımız Özellikleri

Dilimiz yemeklerden tat almamızı yarayan organımızdır. Diliminde tat alma duygusu olmasaydı yemeklerden de lezzet alamazdık. Dilimizin ana görevi yiyeceklerin tatlarını algılamaktır.

Ancak şuna dikkat etmek gerekir ki tat alma duyumuzu her madde için kullanamayız. Sadece gıda maddeleri için bu özellik kullanılabilir. Her şeyin tadına bakmaya çalışmak tehlikeli olabilir.

Örnek vermek gerekirse evimizde bazen toz şeker ile tuzu karıştırabiliriz. Bu maddelerin renk ve şekilleri benzerdir. Ayrıca keskin bir kokuları da olmadığı için hafifçe tadına bakarak bu iki maddeyi rahatlıkla ayırt edebiliriz.

Maddenin Kulak ile Algıladığımız Özellikleri

Kulak duyma organımızdır. Bu nedenle kulakla biz sesleri birbirinden ayırt edebiliriz. Çevremizde ses çıkaran hayvanları ve konuşan insanları birbirinden kulak ile ayırt edebiliriz.

Ayrıca müzik aletlerini de yine kulak yoluyla ayırt edebiliriz. Burnumuza hoş kokuların gelmesi bizi nasıl mutlu ediyorsa, kulağımızla hoş müzik sesleri duymak da aynı şekilde bize keyif verir.

Ses daha çok canlı varlıkları birbirinden ayırmamızı sağlayan bir özellik olsa cansızlar için de kullanılabilir. Örneğin dışarıdan yağmur sesi geldiğinde biz yağmur yağdığını anlayabiliriz.

Maddenin Deri ile Algıladığımız Özellikleri

Maddeyi niteleyen birçok özelliği biz derimizle algılarız. Derimiz aynı zamanda en büyük duyu organımızdır. Bir maddeye elimizi sürdüğümüzde derimiz üzerinde maddenin pürüzlüpürüzsüz mü olduğunu anlarız. Aynı zamanda maddelerin sıcak mı soğuk mu olduğunu ayırt edebiliriz.

Maddelerin esnekliği, kırılganlığı gibi özelliklerini ise hem gözümüzle görür hem de derimizle hissederiz.

Bir maddeyi birden fazla duyu organımızla aynı anda algılamak onu anlamak için daha etkili bir yöntemdir. Örneğin maddenin esnekliğini elimizle hissedip bunu aynı zamanda gözümüzle de görmemiz oldukça etkilidir.

Maddenin şeklini algılamamızı sağlayan organımız göz organımızdır. Ancak dokunarak da şekil büyük ölçüde hissedilebilir. Yine maddelerin yumuşaklığı ve sertliği derimizle dokunma sonucu algılanabilmektedir.

Kısaca özetlemek gerekirse maddeyi niteleyen özellikler onları beş duyu organımızla algıladığımız özelliklerdir. Bu özellikleri farklı duyu organlarımızla algılarız.

Tags:

Yorum YAZIN

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

four − 2 =