Nümizmatik Nedir? (Kısaca)

Tarihe yardımcı birçok bilim dalları bulunmaktadır. Bunlardan biri de nümizmatik dediğimiz alandır. Bu yazıda nümizmatik nedir, nümizmatik neyi inceler gibi sorulara kısaca yanıt vermeye çalışacağız.

Nümizmatik veya başka bir yazımla nümismatik  paraları inceleyen bilim dalıdır. Metal ve kağıt paraları, sikke ve parasal değer taşıyan madalyonları inceler.

Nümizmatik dilimize Fransızcadan geçmiştir. Oraya da Latince “numisma” sözcüğünden geçmiştir. Latincede bu kavram metal para anlamına gelmektedir.

İlgili yazı: Tarih bilimine giriş konu anlatımı

Nümizmatik Neyi İnceler?

Aslında yukarıda nümizmatik nedir kısaca anlattık. Eski paraları incelediğini de söyledik. Eski paralarla birlikte günümüze yakın zamandaki paraların sınıflandırılması ve kaydedilmesi de nümizmatik alanın uğraşları arasındadır.

• Madeni paralar
• Kağıt paralar
• Madalyonlar
• Nişanlar
• Jetonlar

Para yerine kullanılan çeşitli araç gereçler

Bütün bunları nümizmatik biliminin inceleme alanlarına girmektedir. Bu bilimle uğraşan kişilere ise nümizmatist denir.

Paraları incelemek bugün modern tekniklerle yapılmaktadır ve uzmanlık bilgisi gerektirir. Paranın yapıldığı malzeme, paranın yaşı, hangi dönemde yapıldığı, hangi basım tekniğiyle üretildiği, paranın aşınma miktarı, paranın etkilendiği nem gibi unsurlar inceleme etmenleri arasındadır.

Nümizmatik Biliminin Tarihe Faydaları

Özellikle yazılı kaynakların az olduğu dönemde paraları, armaları incelemek bize epey bilgi sağlayabilir. Çünkü paranın icadı Milattan önceye dayanmaktadır. Lidyalılar madeni parayı icat etmişlerdir.

Nümizmatik sonucu elde edilenlerle bize aşağıdaki bilgiler sağlanabilir:

• Paranın yapıldığı madde o bölgede hangi metalin yoğun olarak kullandığını göstermektedir.
• Paranın bileşimi bize ekonomik durum hakkında bilgi verir. Örneğin Osmanlı ekonomisi bozulunca paralarda altın oranı düşmüştür.
• Bir bölgede yaşamış medeniyetin varlığı kesinleştirilmiş olur. Bir topluma ait basılı para varsa bu o toplumun örgütlü bir devlet yapısıyla var olduğunu göstermektedir.
• Yönetici sınıfın yani kralların soyları ve akrabalıkları hakkında bilgi edinmemizi sağlar.
• Parayı basan toplumun teknolojisi ve sanat anlayışı hakkında ip uçları verir.
• Hükümdarlar arasında kronolojik sıralama yapmamıza olanak sağlar.
• Bir devlete verilmiş adı yine para üzerinden öğrenme şansımız olabilir.
• Paradaki simge ve sembollerden dini inanış hakkında bilgi sahibi olabilir.

Özellikle yazılı kaynağın az olduğu eski dönemlerde paralar bize bu bilgileri sağlayarak tarihe çok önemli katkılar sağlar. Yazılı belge olduğunda da bu bilgilerin teyit edilmesi açısından yine nümizmatik çalışmaları önemlidir.

Günümüzde nümizmatikle ilgilenen çeşitli dernek ve kuruluşlar vardır. Artık nümizmatik para koleksiyoncularının da ilgilendiği bir alan haline gelmiştir. Bu bir nevi tutku olarak da görülebilir.