Polar Apolar Nedir?

Kimya dersinde polar ve apolar kavramlarını çok sık duyarız. Bu kavramlar basit kavramlar olmasına rağmen öğrenilmediği zaman sürekli problem yaşanabilmektedir. Bu yazıda polar apolar nedir üzerinde duracak ve bu moleküller nasıl anlaşılır öğrenmeye çalışacağız. Yazıyı dikkatle okumanız konuyu öğrenmeniz açısından size çok fayda sağlayacaktır.

Öncelikle polar kutuplu demektir. Bu durumda da apolar da kutupsuz manasına gelmektedir. Moleküllerin kutuplu olması yani polar olması demek bir tarafının diğer tarafa baskın olması demektir. Kutupsuz moleküllerde ise iki taraf da eşit özellik göstermektedir.

İki atomlu moleküller için düşündüğümüzde aynı atomlardan oluşan maddeler kutupsuz oldukları için apolardır. Bunu akılda tutmak için “aynı” ve “apolar” kelimelerinin her ikisinin de a harfiyle başlamasını kullanabilirsiniz.

Bu bağlamda H₂, O₂, F₂, N₂ gibi aynı cins atomlardan oluşan moleküller apolar olacaktır. Bunun nedeni iki atomun birbirini eşit çekmesi nedeniyle kutupsuz bir yapının ortaya çıkmasıdır.

HCI, HF, HI, NaF gibi moleküller ise polar yapılı maddelerdir. Bu maddelerde iki farklı atom bir araya geldiği için kutuplu bir yapı ortaya çıkar.

Polar ve Apolar Bileşik Örnekleri

Yukarıda iki atomlu maddeler için polar ve apolar nedir nasıl anlaşılır örnekleri ile basitçe anlattık. Öncelikle yukarıda anlatılanlara hakim olmanız gerekir. Daha fazla atom içeren moleküllerin polar mı apolar mı olduğunu anlamak için daha farklı bilgilere ihtiyaç vardır.

Buna göre merkez atoma ve molekül geometrisine bakmak gerekir. Buna geçmeden önce polar ve apolar bileşiklere birkaç örnek verelim:

Polar moleküller: H₂O, NH₃,  C₂H₅OH, NaCI, CO, NO, HCI, HCOOH

Apolar moleküller: CO₂, BH₃, CH₄, C₂H₄, CCI₄, H₂

Şuna dikkat etmek gerekir ki kovalent bağlarda bağın apolar olması ile molekülün apolar olması aynı şey değildir. Örneğin BH₃ molekülünde B ve H atomları arasında polar kovalent bağ (farklı atomlar oldukları için) oluşur. Ancak bu bağlar dengeli bir şekilde dağıldığından kutupsuz yani apolar bir molekül ortaya çıkar. Bu nedenle BH₃ molekülü apolar bir maddedir.

Molekül Geometrisi ve Polarlık

Molekül geometrisi molekülün polar ya da apolar olmasında oldukça etkilidir. Örneğin etin molekülü doğrusaldır ve apolar yapı taşır.

Aşağıdaki tabloda bazı maddelerin molekül geometrisi gösterilmiştir. Bütün elementleri ezberleme imkanı yoktur. Ancak değerlik elektronlarla birlikte atomların ele alındığı zaman hangi element gruplarının nasıl bileşik yaptığını anlamak daha kolaydır.

Molekül	VSEPR Gösterimi	Merkez Atom Hibritleşmesi	Molekül Geometrisi	Bağ açısı	Polarlık
C2H2	AX	sp	Doğrusal	180	Apolar
BH3	AX3	sp2	Düzlem üçgen	120	Apolar
CH4	AX4	sp3	Düzgün dörtyüzlü	109,5	Apolar
NH3	AX3E	sp3	Üçgen piramit	107,3	Polar
H2O	AX2E2	sp3	Açısal	104,5	Polar

Polarlık ile birlikte hibritleşme, molekül geometrisi, VSEPR gösterimi gibi konular iyi öğrenilirse çok iyi olur. Çünkü bütün bu bilgiler birbirini tamamlamaktadır. Bununla birlikte bu konunun iyi anlaşılması diğer konularda bileşikleri tanımlarken de çok işimize yarayacaktır.