Bağıl Nem Nedir?

Coğrafya dersinde sürekli duyarız bu bağıl nem kavramını. Ancak ne olduğu anlaşılmadığında bu kavram epey kafa da karıştırabilir. Çünkü nemle ilgili başka kavramlar da vardır. Bu yazıda bütün bu sorulara cevap verecek ve bağıl nem nedir konusunu tamamıyla aydınlatacağız.

Belirli bir sıcaklık değerinde havanın sahip olduğu nemin, o sıcaklıkta taşıyabileceği maksimum neme oranına bağıl nem denir. Bağıl nem yüzde ile ifade edilen bir orandır.

Nem dediğimiz şey aslında su buharıdır. Buharlaşmış su atmosferdeki havayla karışık durmaktadır. Atmosferdeki su buharının büyük bir kısmı alt kısımda bulunmaktadır.

Mutlak Nem ve Maksimum Nem Kavramları

Bağıl nemin formülü yukarıdaki tanımdan da çıkabileceğimiz gibi şu şekildedir: Bağıl Nem = (Mutlak Nem / Maksimum Nem) x 100

Öyleyse formüldeki kavramları tam olarak yerine oturtalım.

Belirli bir sıcaklıkta havada bulunan nem (su buhar) miktarına mutlak nem denir. Havadaki nem higrometre ile ölçülmektedir.

Belirli bir sıcaklıkta havanın taşıyabileceğim maksimum su buharı oranına ise maksimum nem denir.

Bağıl nem mutlak nem ile maksimum nem arasındaki oranın yüzdelik olarak ifadesinden başka bir şey değildir. Yani hava hangi oranda neme doygun sorusunun cevabı bağıl nemdir.


Soru: Havadaki nem miktarı maksimuma çıkarsa ne olur?

Cevap: Mutlak nem ile maksimum nem eşit olmuş olur. Bağıl nem %100 değerine ulaşır. Bu da havanım neme tam olarak doyduğunu gösterir.

Deniz kıyıları, ekvatoral bölge ve sıcak denizler nemlidir. Yani bu alanlarda mutlak nem fazladır. Kutup bölgeleri ve yüksek dağlarda sıcaklık düşük olduğu için buharlaşma zor olur. Bu nedenle mutlak nem de oldukça düşüktür?


Soru: Çöllerde sıcaklıklar oldukça yüksektir. Peki neden çöllerde mutlak nem oranı düşüktür?

Cevap: Mutlak nemin havadaki su buharı olduğunu söyledik. Suyun buharlaşması için ortada su olması gerekir. Çölde sıcaklık vardır ancak buharlaşacak su yoktur.


Bağıl nem nedir

Bağıl Nem Özellikleri

Bağıl nem nedir sanırım öğrendik. Ayrıca mutlak nem bağıl nem arasındaki ilişki de daha açık hale geldi. Bağıl nem nasıl ölçülür derseniz yine hidrometre cihazı ile ölçülebilir. Şimdi bağıl nemin bazı özellikleri üzerinde duralım.

Bağıl Nem Sıcaklık İlişkisi

Sıcaklık neyi arttırır biliyor musunuz? Maksimum nemi arttırır. Sıcak havanın taşıyabileceği nem miktarı daha fazladır. Bu nedenle sıcaklık arttıkça bağıl nem azalır, sıcaklık azaldıkça bağıl nem artar.

Bağıl nem ile sıcaklık arasında ters orantı vardır. Biri arttıkça diğeri azalır.


Soru: Sıcaklığın artması mutlak nemi de arttırmaz mı? O zaman bağıl nem neden azalıyor?

Cevap: Sıcaklığın artması mutlak nemi de bir nebze arttırır ancak havanın taşıyabileceği maksimum nem oranı daha fazla artacağından bağıl nem düşer. Bağıl nemin bir oran olduğunu unutmamak gerekir.


Bu anlattıklarımızdan bağıl nem nerede yüksek çıkarabilirsiniz. Çok buharlaşmanın olduğu su yoğunluklu alanlarda bağıl nem yüksek olur. Örneğin muson havzası gibi bol yağışlı yerlerde bağıl nem fazladır. Ancak çöllerde bağıl nem çok düşük olur. Çünkü zaten sıcaklık yüksek ve havanın nem tutma kapasite yüksek. Bir de buharlaşma olmayınca hava neme iyice aç kalır.

Yağış Oluşumu

Yağış oluşumunu anlarsak bağıl nem, mutlak nem ve maksimum nem arasındaki ilişkiyi daha iyi oturturuz.

Şimdi, yağmurun veya herhangi bir yağışın oluşması için öncelikle havanın neme doymuş olması gerekir. Çünkü havada nem yani su buharı olmazsa yağış gerçekleşmez. Yağan yağış aslında yer yüzünden buharlaşan suyun yer yüzüne geri dönmesidir.

Yağış ve buharlaşma sürekli surette gerçekleşir. Bu iki ters olayla atmosferdeki ve yerdeki su miktarı belirli bir dengede kalır.

Buharlaşma artınca ve hava iyice neme doyunca bağıl nem oranı %100’e erişir. Artık havanın alabileceği daha fazla nem kalmamıştır. Bu durumda sıcaklık düşerse havanın maksimum nemi azalacağından hava artık su buharını tutamaz ve yoğunlaşma meydana gelir. Yani su buharı düşen sıcaklığın da etkisiyle tekrar suya dönüşür ve yağış olarak düşer.

Havalar çok soğuk olduğunda düşen yağış kar veya dolu olarak da yağabilir. Ancak temelde yağış oluşunun mantığı aynıdır.

Yorum YAZIN

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

twelve + 8 =