Meltem Rüzgarları Nasıl Oluşur?

Yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru gerçekleşen hava hareketlerine rüzgar denmektedir. Meltem rüzgarları da temelinde bu mekanizmayı barındıran ancak oluşum bakımından diğer rüzgarlardan bazı farkları olan hava hareketleridir. Bu yazıda meltem rüzgarları nasıl oluşur konusuna açıklık getirmeye çalışacağız.

Öncelikle şunu belirtelim ki meltem rüzgarları kara ve deniz meltemleri ya da dağ ve vadi meltemleri şeklindedir.

İlgili yazı: Meltem rüzgarları

Kara ve Deniz Meltemlerinin Oluşumu

Denizlerin sıcaklıkları genellikle pek değişmez. Ancak karaların gündüz sıcak ve geceleri soğuk olduğunu bilmekteyiz.

Soğuk hava alçalır ve yüksek basınç alanı oluşturur. Sıcak hava ise yükselir ve geride alçak basınç alanı bırakır.

Gündüzleri karaların sıcak olmasından dolayı hava yükselir ve alçak basınç alanı oluşur. Deniz daha soğuk olduğu ise denizde yüksek basınç alanı oluşmaktadır. Bu şekilde gündüzleri denizden karaya doğru esen rüzgarlara deniz meltemi denir.

Geceleri ise durum tam tersi şeklindedir. Karaların soğumasından dolayı karalar yüksek basınç alanı ve denizler nispeten daha alçak basınç alanı olur. Bu nedenle karadan denize doğru kara meltemi eser.

Meltem rüzgarlarında basınç farkı az olduğu için bu rüzgarların gücü fazla değildir. Bu nedenle meltemler, esinti olarak hissedilir.

 Dağ ve Vadi Meltemlerinin Oluşumu

Dağ ve vadi arasındaki ilişki de deniz ve kara arasındaki ilişkiye benzemektedir. Kara meltemi ve deniz meltemi nasıl oluşur anladıysak bunu da kolayca anlayabiliriz.

Dağların yüksek yerlerinde hava yoğunluğu düşük olduğu için geceleri böyle yerler daha çok soğur. Soğuyan yerde ise yüksek basınç alanı oluşur. Bu şekilde geceleri dağdan vadiye ve ovalara (daha alçak yerlere) esen rüzgarlara dağ meltemi denmektedir.

Gündüzleri ise vadi gibi yükseltisi düşük alanlar yeterince ısınamaz. Soğuk havanın birikmesiyle yüksek basınç alanı oluşur. Bu nedenle vadiden dağlara doğru gündüzleri vadi meltemleri esmektedir.

Türkiye’de meltem rüzgarları denizlerin olduğu yerlerde ve dağ – vadi bölgelerinde görülmektedir. Dünya’da da bu şekildedir.

Meltem rüzgarlarının oluşma sebebi iyi öğrenilirse bu tür günlük rüzgarların oluşma mekanizması da daha iyi anlaşılacaktır.