İndirgenmiş Sıcaklık Soruları

Sıcaklık normalde enleme göre değişirken yükselti de sıcaklığa önemli bir etki yapmaktadır. Yükseğe çıktıkça havalar soğuduğu için bir yerin sıcaklığının genel grafiğini çıkarmak için gerçek sıcaklığına değil, indirgenmiş sıcaklığına bakarız.

İndirgenmiş sıcaklık nedir yazısında detaylı olarak anlattığımız gibi bir yerin sıcaklığının yükseltiden arındırılmasıyla elde edilen sıcaklık değerine indirgenmiş sıcaklık denir. Bu yazıda indirgenmiş sıcaklık soruları çözülecektir. Böylece bu tür sorular nasıl çözülür onu da öğrenmiş olacağız.

İndirgenmiş sıcaklık hesaplama sorularında kullandığımız temel formül şu şekildedir: İndirgenmiş sıcaklık = Gerçek sıcaklık + Yükseklik/200

Bu formülün temel mantığı yükseğe çıktıkça 200 metrede 1 °C kadar sıcaklığın düşmesidir. Formülü ezberlemekten ziyade mantığını anlamaya çalışmalıyız.

İndirgenmiş Sıcaklık Soruları ve Çözümleri

Yukarıda verdiğimiz formül ve mantık çerçevesinde aşağıdaki soruları çözelim.

---

1. Aşağıdaki yerlerden hangisinde gerçek sıcaklıkla indirgenmiş sıcaklık arasındaki farkın en fazla olması beklenir?

A) Deniz kenarında

B) Göl kenarında

C) Delta ovasında

D) Dağ eteklerinde

E) Dağ zirvelerinde

Çözüm: Yükselti farkı artıkça gerçek sıcaklıkla indirgenmiş sıcaklık arasındaki fark fazlalaşır. Çünkü indirgenmiş sıcaklık enlem sıcaklığı demektir. Gerçek sıcaklıkta ise yükselti etkisi vardır. Dağ zirvelerinde gerçek sıcaklık oldukça düşmüştür. Bu nedenle cevap E seçeneği olur.

---

2. Aşağıdaki illerden hangisinde gerçek sıcaklıkla indirgenmiş sıcaklık arasındaki farklar genel olarak daha fazladır?

A) İstanbul

B) Eskişehir

C) Şanlıurfa

D) Erzurum

E) Sivas

Çözüm: Hangi ilde yükselti daha fazladır denmek isteniyor. Erzurum ili Doğu Anadolu bölgesinde yer alır ve yükseltisi oldukça fazladır. Cevap D seçeneğidir.

---

3. Bir bölgenin gerçek sıcaklığı 4 °C ve indirgenmiş sıcaklığı ise 11 °C şeklindedir. Buna göre bu yerin yükseltisi deniz seviyesinden itibaren yaklaşık kaç metredir?

A) 1000

B) 1200

C) 1400

D) 1600

E) 1800

Çözüm: Yaklaşık olarak her 200 metrede sıcaklık 1 °C düşer dedik. Gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık arasında 11 – 4 = 7 °C fark olduğuna göre yükselti de 7×200 = 1400 metre bulunur. Cevap C seçeneğidir.

---

4. Gerçek sıcaklığı -10 °C olan bir dağ zirvesinin deniz seviyesine göre yükseltisi 4200 metre ölçülmüştür. Buna göre bu dağ zirvesinin indirgenmiş sıcaklığı kaç °C olur?

A) 11

B) 13

C) 17

D) 19

E) 21

Çözüm: Yukarıda verdiğimiz indirgenmiş sıcaklığı formülünü uygulayalım. İndirgenmiş sıcaklık = Gerçek sıcaklık + yükselti/200 olduğuna göre indirgenmiş sıcaklık = -10 + 4200/200 = -10 + 21 = 11 °C bulunur. Cevap A seçeneğidir.

---

Yükseltinin gerçek sıcaklığı düşürmesinden dolayı gerçek sıcaklık indirgenmiş sıcaklıktan daha küçük değerdedir.

---

5. Bir yerin yüksekliği 2400 m olarak ölçülmüştür. Bu yerin sıcaklığının gösterildiği izoterm eğrilerinde indirgenmiş sıcaklık 12 °C olduğuna göre gerçek sıcaklık değeri ne olur?

A) -4

B) -2

C) 0

D) 2

E) 4

Çözüm: Yükseltinin sıcaklığa ne kadar etki edeceğini bulalım. 2400/200 = 12 °C azaltacaktır. 12 – 12 = 0 °C bulunur. Cevap C seçeneğidir.

---

6. Eskişehir’e ait bir izoterm haritası hazırlamak isteyen Buğra Şubat ayında Eskişehir’de termometre ile sıcaklığı -7 °C ölçmüştür. Eskişehir’in deniz seviyesine göre yükseltisinin yaklaşık 800 metre olduğunu öğrenen Buğra indirgenmiş sıcaklığı kaç derece olarak hesaplar?

A) -1

B) -3

C) 0

D) 2

E) 4

Çözüm: Hiç formül kullanmadan çözelim. Termometre ile ölçülen sıcaklık gerçek sıcaklıktır. 800 metre yükselti 800/200 = 4 °C kadar sıcaklığı düşürmektir. Sıcaklık 4 °C düştüğünde -7 °C olduğuna göre indirgenmiş haliyle -7 + 4 = -3 °C bulunur. Cevap B seçeneğidir.

---

İndirgenmiş sıcaklık hesaplama ve indirgenmiş sıcaklığın genel mantığını kavrama açısından yukarıdaki örnek sorular yeterlidir. Öğrendiğiniz bu bilgilerle gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık arasındaki fark en az nerede olur kendiniz cevaplayınız.