Rhizobium Nedir?

Rhizobium bakterileri doğadaki azot döngüsü açısından hayati öneme sahip bir bakteri sınıfıdır. Bu bakteriler çubuk şekillidir ve genellikle oksijenli solunum yaparlar. Ayrıca rhizobium bakterisi gram negatif bakteri türlerindendir.

Rhizobium bakterisinin beslenme şekli tutunduğu kökten olduğu için görevleri inorganik maddeyi dönüştürmektir. Rhizobium bakterileri yaşadıkları baklagillerin köklerinde onlara azot sağlar. Atmosferdeki serbest azotun toprağa kazandırılması bu şekilde gerçekleşir.

Toprağa bağlanan azot zamanla çeşitli süreçlerden geçer ve bitkiler tarafından kullanılır. Böylece azot tekrar organik bileşiklerin yapısına katılmış olur.

Baklagil ve Rhizobium İlişkisi

Baklagil ve rhizobium (rizobiyum) arasındaki ilişki mutualizm ilişkisidir. Yani iki taraf da bu ilişkiden fayda sağlar. Bakteri baklagilden yaşam alanı elde eder ve bazı önemli bileşikleri bitkiden sağlar. Ancak baklagil de bitkiden azot sağlar. Rhizobium bakterileri yer aldıkları bitki kökünde nodüller oluşturur ve orada yaşar.

Rizobiyum bakterilerinin bağladığı azot amonyak formuna dönüşür. Ardından amonyağa da hidrojen eklenmesiyle amonyum tuzları elde edilir. Amonyum ise nitrifikasyona uğrar ve sırasıyla nitrit ve nitrat elde edilir. Nitrat tuzları bitkilere azot sağlar. Böylece azotlu organik bileşikler baklagil tarafından üretilir.

Rhizobium leguminosarum bezelye ve mercimek cinsi baklagillerin kökünde yaşar. Baklagillerde birbirinden farklı bakteri türleri görülür. Örneğin Rhizobium phaseoli fasulye kökünde yaşayan bir bakteri türüdür.

Canlıların bu şekilde karşılıklı beslenme ilişkisi içerisinde olmasına simbiyotik yaşam denir. Mutualist ilişki iki tarafın da fayda sağladığı ilişki biçimidir.

Rhizobium Bakterileri ve Azot döngüsü

Yukarıda da belirttiğimiz gibi rizobiyum bakterileri azot döngüsü açısından çok önemlidir. Azot döngüsünde azot canlı ve cansız ortamlar arasında yer değiştirir. Bu yer değiştirme kademeli olarak gerçekleştirilir.

Rizobiyum bakterileri azot fiksasyonu sağlar. Yani azotu toprağa bağlamakla görevlidir. Daha sonra nitrifikasyon ve denitrifikasyon bakterileri devreye girer ve azot döngüsü devam eder.

Nitrifikasyon bakterilerinin görevi azotu bitkilerin kullanabileceği hale getirmektir. Denitrifikasyon bakterileri ise azotu tam ters yönde yine atmosfere kazandırırlar. Çift taraflı bu hareket hem toprakta, hem canlıların yapısında hem de atmosferde serbest halde azotun belirli miktarda tutulmasına imkan sağlar.