Ülkemizde Oynanan Bir Halk Oyununun Ortaya Çıkışı

Ülkemiz zengin bir kültüre sahiptir. Bu kültür içerisinde birçok farklı güzelliği barındırmaktadır. Halk oyunları bizim kültürümüzde çok önemli bir yeri olan yöresel oyunlardır. Ülkemizin farklı bölgelerinde farklı halk oyunları görülmektedir. Bu yazıda ülkemizde oynanan bir halk oyununun ortaya çıkışı ile ilgili sık verilen ödev üzerinde duracağız. Halk oyunlarının ortaya çıkış hikayeleri gerçekten çok ilginçtir.

Halk oyunları seyirlik basit eğlenceler gibi görünse de hepsinin ortaya çıkmasında ilginç hikayeler ve olaylar yatmaktadır. Bunlardan en azı birini araştırmanız sizin ülkenizi daha iyi tanımanıza olanak sağlayacaktır.

Ülkemizde Oynanan Halk Oyunları ve Ortaya Çıkışları

Şimdi tek tek ilk akla gelen halk oyunlarını ve ortaya çıkış hikayelerini ele alalım.

Horon Oyununun Ortaya Çıkışı

Horon bir halk oyunu olarak Doğu Karadeniz bölgesinde oldukça yaygın bir oyundur. Bu oyunun ortaya çıkış hikayesi hakkında birçok fikir bulunmaktadır. Ancak cenazede ısınmak için insanların horon oynamaya başladığı fikri başka yerlerde okusanız da doğru değildir. Bu söylentinin ciddi bir kanıtı yoktur.

Doğu Karadeniz çeşitli göçlere uğramış bir yerdir. Burada yaşayan Türkler zamanla diğer bölge insanlarıyla kaynaşmıştır. Horon halk oyunu da eski bir oyunun zaman içerisinde bölge insanı tarafından geliştirilmesiyle bugünkü halini almıştır.

Yunanların Xogos ve Fransızların Carole oyunu ile bizim Horon oyunumuz hem isim hem de şekil bakımından benzerlik bulunmaktadır. Yunanca Xogos topluluk veya koro manasına gelmektedir. Carole ise hem koro hem de halka şeklinde oynamak manasına gelmektedir.

Horon halk oyunun ortaya çıkmasıyla ilgili iki önemli fikirden biri bunun Yunanlardan kalması, diğeri ise kemençe ile birlikte Cenevizlerden kalma bir oyun olmasıdır.

Horon bugün Doğu Karadeniz’in tipik yöresel oyunudur ve bölge halkının dik ve engebeli alanda yaşamasının zorluğunu temsil etmektedir.

Halay Oyunu ve Ortaya Çıkışı

Halay oyunu da yine ülkemizin çeşitli bölgelerinde yaygın olan bir oyundur. Ülkemizde en çok oynana halk oyunu da halaydır. Halay Doğu Anadolu’da, Güneydoğu’da, İç Anadolu’da ve Çukurova yöresinde oynana oyunların genel adıdır.

Halay oyunun nasıl ortaya çıktığı kesin bilinmemekle birlikte kelimenin kökeni Al-Hal şeklindedir. Bu da ateş ve topluluk demektir. Yani halay ilk ortaya çıktığı zaman ateş etrafında toplanan bir grubun oynadığı oyun şeklindedir.

Moğolca Halah serbest kalmak ve rahatlamak manasına gelmektedir. Mançu dilinde de aynı mana Hala kelimesiyle karşılanmaktadır.

Halay oyununun Orta Asya’da doğduğu ve Türkler tarafından Anadolu’ya getirildiği düşünülmektedir.

Kaşık Oyununun Ortaya Çıkışı

Kaşık oyunu yine ülkemizin çeşitli yerlerinde oynanan bir halk oyunudur. Konya, Antalya, Mersin gibi yörelerde yaygın olan kaşık aynı zamanda Eskişehir Balıkesir gibi yerlerde de sıkça oynanmaktadır.

Kaşık oyununun temel mantığı oyunda ritim aracı olarak tahta kaşık kullanılmasıdır. Ülkemizin bazı yörelerinde kaşık oyunu kaşıklı zeybek olarak da kullanılmaktadır. Genel olarak kaşığın kullanıldığı oyunlara kaşık oyunları denilmektedir.

Kaşık oyunun ortaya nasıl çıktığı tam bilinmemekle birlikte Anadolu’ya Orta Asya’dan getirildiği düşünülmektedir.

Zeybek Oyununun Ortaya Çıkışı

Ülkemizin Batı Anadolu kesiminde yaygın oynanan estetik ve yavaş bir oyundur zeybek. Bu kelimenin sağbek kelimesinden geldiği düşünülmektedir. Bu da koruyucu manasına gelmektedir.

Zeybekler gerçekten halkı koruyan insanlar olarak ortaya çıkmıştır. Bu oyun zeybeklerin dik duruşunu, ciddiyetini ve inatçı duruşunu temsil etmektedir.

Zeybek oyunun konusu yiğitlik, kahramanlık, mertlik, koruyuculuk gibi konulardır. Bu oyun bunları anlatmak için ortaya çıkmıştır.

Ülkemizde Batı Anadolu’da oynanan çeşitli zeybekler bulunmaktadır. Efelerin oynamasıyla ortaya çıkan bu oyunların arasında küçük farklar bulunmaktadır. Günümüzde zeybek oyunu kendine özgü efe kıyafetleri ile oynanmaktadır.

Çayda Çıra Oyununun Ortaya Çıkması

Ülkemizde oynanan her halk oyunu nasıl ortaya çıkmıştır diye baktığımızda hepsinin farklı tarihsel süreçler içerisinde yer aldığını görebiliriz. Çayda çıra oyunu Elazığ yöresine özgü bir halk oyunudur. Ortaya çıkmasıyla ilgili de en yaygın bilgi çayda çıra efsanesidir.

Efsaneye göre Harıngit Çayı’nın kıyısına kurulmuş bir köyde düğün olmaktadır. Düğün sahibi zengin biri oğlunu eğlendirmektedir. Bu nedenle günlerce yeme içme ve eğlence devam eder.

Düğünün son gecesinde birden ay tutulması yaşanır. Tedirgin olan insanların neşesi kaçar. Düğün sahibi damadım annesi Pembe Hatun neşenin kaçmasına üzülür ve köydeki çıraları toplar. Tabaklara dizer ve kendisi de bir tabak alarak oynamaya başlar. Çalgıcılar da ritimle ona ayak uydurur. Böylece çayda çıra oyunu bir gelenek olarak doğmuş olur.

Ülkemizde oynanan bir halk oyununun ortaya çıkışı konusunda birden fazla halk oyununu ele aldık. Bu oyunlar ülkemizdeki en yaygın halk oyunlarıdır. Dilerseniz bunlardan ilginizi çeken bir tanesini örnek olarak araştırabilirsiniz.